ام فروه موسوی - عضو هیئتعلمی دانشگاه تعلیم و تربیه کابل
ساره رحیمی - دانشآموخته زبان و ادبیات فارسیدری دانشگاه تعلیم و تربیه کابل

ضمیر در مقایسه با فعل ، صفت ، قید و اسم تنوع کمتری دارد و از آنجا که جانشین اسم می شود و نقش های اسم را می پذیرد، از نگاه زیبایی شناسی گستردهگی می یابد. گریز از هنجار نحوی از دشوارترین شگردهایی است که شاعران برای زدودن غبار آشنایی از زبان شعر به کار بسته اند و ضمایر شخصی متصل نیز به دلیل انعطافپذیری بالایی که دارند از دیرباز در محور توجه شاعران ما قرار گرفته اند و اغلب اوقات به قصد و مراد برجسته سازی کلام و کاربرد متنوع این نوع ضمایر به آن روی آورده شده است . قابلیت نقش پذیری و جابه جایی این ضمایر، کارکرد این ضمایر را به شگرد شاعرانه مبدل می کند. هدف پژوهش حاضر، بررسی انواع هنجارگریزی و گوناگونی این نشست ها و جابه جایی ضمیر پیوسته در اشعار واصف باختری به شیوه تحلیلی و توصیفی در اشعار واصف باختری است . بررسی کارکردهای ضمیر در اشعار واصف باختری نشان می دهد این ضمایر علاوه بر کارکردهای معمول، معناهای تازهای می یابند و آشنایی زدایی کلام را نیز در پی دارند. هنجارگریزی از زبان معیار نوعی کارکرد زیبایی شناسی و سبک فردی باختری در شعر است . بررسی نشان می دهد که این ضمایر در اشعار واصف باختری در تمامی نقش های دستوری به اسم ، فعل ،حرف، ضمیر، صفت ، قید و در موارد بسیار محدود به ادات، از جمله ادات پرسش هم متصل شده اند.

واصف باختری ، جابه جایی ضمیر، ضمایر شخصی متصل ، هنجارگریزی ، ادبیات معاصر افغانستان.