ارائه جهان شمول بودن اخلاق، حق ، داد، در برگ اساطیری و حماسی در شاهنامه فردوسی

اخلاق، مجموعه قواعدی است که رعایت آن ها برای نیکوکاری و رسیدن به کمال لازم است . قواعد اخلاق میزان تشخیص نیک و بد است . احترام به قواعد، ریشه در ضمیر و نهاد انسان دارد و بی آنکه نیاز به دخالت دولت باشد، انسان در وجدان خویش آن ها را محترم و اجباری می داند. اخلاقی بودن رفتار انسان به اراده و آزادی او ارتباط نزدیک دارد. مقصود از رفتار انسانی کاری است که انسان عاقل ، به فرمان عقل و برای رسیدن به هدفی که عقل دارد، آزادانه انجام می دهد. بنابراین کاری می تواند موضوع اخلاق قرار گیرد که به آزادی انجام گرفته باشد. اعمال غیر ارادی و غریزی و اجباری ، صفت اخلاقی ، اعم از نیک و بد را دارا نیست . انسانی که به حکم عقل رفتار می کند درمی یابد که پاره ای کارها با هدف نهایی خود منطبق است و پاره دیگر مخالف . حقوق، علم به قواعد زندگی در اجتماع است . عدالت حفظ وضع راضی کننده و اجرای کاری است که بر حسب قانون و حق ، پیگیری و دنبال می شود. عدالت اجتماعی در کل جامعه به منظور حفظ حقوق همه مردم است . این نکته که چگونه ممکن است عقل به کاری فرمان دهد که از نظر اخلاقی بد باشد؛ گفته شده است که چون خوب و بد نسبی است و هر کار زشت نیز از جهتی نیکوست ، پس عقل ممکن است به خاطر یکی از این جهات، امری را مجاز شمرد که در آخرین تحلیل بد است . نمونه آن اشاره این مورد است که گفته می شود: انفاق برای جلب رضای خدا، با انفاق به منظور ریا تا چه اندازه تفاوت دارد. در نتیجه ، ثمره اجرای توجه به اخلاق در همراهی حقوق فردی و اجتماعی منجر به بستر عدالت می شود. پژوهش با روش مطالعه کتابخانه ای و به شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است .

Keywords:

اخلاق , حقوق , عدالت , جامعه .