راحله مولائی - دانشجو ارشد حقوق، دانشگاه سمنان، ایران

حقوق شهروندی در آن مفهوم که بر ابتدایی ترین و اساسی ترین حقوق تمام افراد بشر دلالت دارد؛ به هیچ وجه ، محدوده ای به نام شهر و روستا ندارد و نامگذاری آن به این عنوان ناشی از مسامحه و ترجمه از واژه انگلیسی (Citizenship Right) می باشد . حقوق به مفهوم شهروندی هر چند در پاره ای از اقسام »فطری « بوده و از ابتدای تاریخ انسانیت همزاد بشر بوده است ، اما در اکثر موارد، نتیجه تلاش های انسان های حق خواهی می باشد که سال ها بلکه قرن ها برای دستیابی به آن جان فشانی کرده اند . حقوق شهروندی را باید نماد »هویت جمعی « نامید، زیرا پیش از آنکه به محدوده خاصی از جهان وابسته باشد، تبلوری از اعلامیه تاریخی »حقوق بشر« به عنوان نخستین منبع معتبر بنیادی ترین حقوق قابل تصور برای افراد بشر است . از سوی دیگر، این حقوق برای تمامی انسان ها بدون هیچ گونه تبعیض وجود دارند؛ اگرچه بررسی ها نشان می دهند که باید محدوده مشخصی برای حقوق شهروندی قائل شد. حقوق شهروندی - اگر به مفهوم عام و جهانی آن مورد توجه قرار بگیرد- می تواند به عنوان نماد هویت جمعی و وحدت ملت ها به شمار آید؛ جدایی ناپذیر بودن این حقوق از دارندگان آن و لزوم شفافیت ابعاد آن و اینکه حقوق شهروندی ، با تغییر و پیشرفت جوامع و فرهنگ ها، در حال تحول و توسعه است و اسناد قانونی موجود برای الزامی کردن این حقوق نیز به مرور زمان تکمیل و ثبت گردیده است ؛ به گونه ای که به جرائت می توان گفت حقوق شهروندی به بخش »خلل ناپذیر« حقوق انسان ها تبدیل شده اند. به راحتی می توان با مطالعه در سیر و روش تئوری ها به آثار ارزشمند آنها دست یافت و اساسا هدف این مقاله تحلیل و بررسی ایده هایی است که به هر دلیل منجر به گرایش به حقوق شهروندی به مفهوم همگرایی جهانی در عین هویت بخشی ملی شده اند.در این مقاله مفهوم مبانی ، پیشینه ، اهداف و کارکردهای حقوق شهروندی را با توجه به اسناد، اعلامیه ها و کنوانسیون های بین المللی موجود به ویژه با تکیه بر قانون احترام به آزادی های مشروع و حفظ حقوق شهروندی ، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و این نکات تبیین خواهد شد.

حقوق شهروندی ، نظریه های اجتماعی ، حقوق بنیادین ، هویت ، شهروندی جهانی .