روش ترکیبی، رویکرد روشی لازم در ارتقا آموزش مسائل جدید جمعیتی ایران

باتوجه به میان رشته ای بودن جمعیت شناسی و درنتیجه ماهیت مسائل مطرح در آن، درصورت اجرای تک روشی (پارادایم کمی یا کیفی) در زمینه ساختاربندی نظری، تحلیل داده ها با دو مشکل اساسی جمع آوری شواهد تجربی مناسب جهت ارزیابی مدل های تئوریکی مرتبط با زیرگروه های جمعیتی و مقایسه پذیر ساختن زیرگروه های جمعیتی در زمینه مسائل مورد بررسی مواجه خواهیم شد. از روش های کیفی برای حل اولین مشکل و از روش های کمی برای حل دومین مشکل استفاده می شود. در این مقاله، ترکیب رویکردهای کمی و کیفی به عنوان مناسب ترین راه حل جهت مقابله با این دو مشکل پیشنهاد می شود. به لحاظ فلسفی روش ترکیبی (Mixed Method) را می توان سومین پارادایم تحقیقی در کنار پارادایم های کمی و کیفی به شمارآورد.باتوجه به یافته های فراتحلیل پایاننامههای گروه جمعیتشناسی دانشگاه تهران (۱۱۴ مورد)، بیشترین مطالعات جمعیتشناسی در حوزه باروری صورت گرفته است و بهمراه مرگومیر و مهاجرت، ۶۵ درصد از مطالعات را شامل میشود. کل پایاننامهها به روش کمی (۸/۴۴% پیمایش، ۶/۵۲% اسنادی و ۶/۲% پیمایشی- اسنادی) صورت گرفته است و محققان جمعیتشناسی از روشهای کیفی بهرهای نبردهاند. بر اساس یافته های پژوهش. با استفاده از روش های کیفی می-توان جهت تکمیل روش های کمی مرسوم جمعیت شناسی ازجمله برای مفهوم سازی در پیمایش ها و کمک به تحلیل و تفسیر بهتر یافته های پیمایش اقدام نمود.

Keywords:

پارادایم روشی , روش ترکیبی , جمعیت شناسی , مسائل جمعیتی- اجتماعی نوظهور , جمعیت شناسی ایران