فاطمه سعیدی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
سعید محرمی پور - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
اعظم میکانی - گروه حشره شناسی کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

حشرات بقای خود را در دماهای زیر صفر با قرار گرفتن به مدت طولانی یا کوتاه در دماهای پایین اما غیرکشنده افزایش می­دهند که به ترتیب سازگاری سرمایی(ACC) و سرماسختی سریع(RCH) نامیده می­شود. در این تحقیق اثر کاهش تدریجی یا سریع دما روی تحمل به سرما در افراد بالغ شته معمولی گندم، (Rondani)­ Schizaphis graminum مورد بررسی قرار گرفت. LT۵۰ (دمایی که موجب مرگ و میر ۵۰ درصد افراد جمعیت می شود) با قرار گرفتن در دمای ۱۰ درجه سلسیوس به مدت یک هفته اختلاف معنی داری با شاهد (افراد پرورش یافته در دمای ۲۰ درجه سلسیوس) نشان داد. علاوه بر سازگاری تدریجی، افراد بالغ شته S. graminum سرماسختی سریع نیز نشان دادند؛ زمانی­که شته­های پرورش یافته در دمای ۲۰ درجه سلسیوس به طور مستقیم در معرض دماهای زیر صفر به مدت دو ساعت قرار گرفتند LT۸۰ (دمای ۸۰ درصد مرگ و میر) برابر با ۶/۱۱- درجه سلسیوس به دست آمد. اما قرار گرفتن در دمای صفر به مدت پنج ساعت قبل از انتقال به دمای ۶/۱۱- درجه سلسیوس منجر به ایجاد بیشینه سرماسختی سریع شد، به این معنی که بقا به بیشترین مقدار (۷۳ درصد) رسید. همچنین RCH در اثر سرمادهی افراد بالغ با نرخ های کاهش دمایی متفاوت ایجاد شد. به طوری­که بیشترین میزان بقا در اثر سرمادهی بانرخ °C/min۰۵/۰ به دست آمد. افزایش قندها و پلی­ال­ها یکی از عوامل موثردر ACC و RCH می­باشند. در این مطالعه ترهالوز و گلوکز در ACC و RCH به میزان قابل توجهی افزایش یافتند که نقش این ترکیبات در افزایش تحمل به سرما در شته S. graminum را نشان می­دهد.

Schizaphis graminum, سازگاری سرمایی, سرماسختی سریع, ترکیبات ضد یخ, ترهالوز