محمدعلی نظری - مسئول نشریات دانشگاه بین المللی المصطفی افغانستان

پرسش بنیادینی که در این نوشتار مطرح گردیده، عبارت است از این که در جامعه ای چندقومی افغانستان، نظام تحصیلات عالی دارای چه مولفه ها و اوصاف اساسی می تواند باشد تا با واقعیت های عینی آن سازگار افتد و در راستای تحقق خودشکوفایی همگانی و بیشینه کردن خیر عمومی قرار داشته باشد؟ در پاسخ به این پرسش تیپ ایده آلی که از آموزش عالی مطلوب ارائه گردیده، با الهام از اندیشه های جامعه شناختی مکتب تضاد و زیرشاخه های آن بازسازی شده است. نتیجه به دست آمده عبارت است از این که در اجتماع به لحاظ قومی و فرهنگی پلورال، مدل «آموزش عالی انتقادی» هم کارآمد است و هم شروط ارزش های بنیانی انسانی نظیر عدالت، رهایی، آزادی و دیگرپذیری را برآورده می سازد؛ بنابراین، دستاورد مهم این نوشتار پیشنهادی است به متولیان نظام آموزش عالی کشور و آن، این است که نهاد تحصیلات عالی نیاز به تجدید ساختار و نوسازی بنیادی بر اساس مدل های انسان گراتر دارد. در غیر این صورت آموزش عالی نمی تواند اهداف ذاتی خود را برآورده سازد که همان تربیت انسان متعهد، «روشنفکر» و «آبادانی» کشور است. روش تحقیق در این مقاله استنباطی -استدالی و کتابخانه ای بوده است.

افغانستان , آموزش عالی , تعلیم و تربیت انتقادی , چندقومی , نابرابری