قاعده ی لقمانی» بسان «تربیتی سلبی» با نگاهی به بنی اسرائیل در قرآن کریم

روش تربیت سلبی»، ناظر بر فرایند استخراج و اکتشاف درون مایه های مخاطب، از طریق پیرایش و زدایش موانع راه رشد، به قصد شکوفا شدن و آشکار کردن قابلیت های نهفته او است. در روش­های تعلیم و تربیت امروز،وجه ایجابی بر وجه سلبی غلبه یافته و کمتر به اصل آماده­سازی ورغبت­انگیزی توجه می شود که موجب ناهمخوانی، بلکه تعارض میان نظام فکری و گرایشی فرد و تجویزهای بیرونی است. قرآن کریم با شناخت دقیق از زوایای وجودی انسان، از روش­های ایجابی و سلبی برای تربیت اخلاقی و اجتماعی مسلمانان، متناسب با موقعیت های گوناگون به­درستی استفاده کرده است. از مهمترین و موثرترین آنها، روش تربیت سلبی، بویژه روش سلبی معطوف به فاعل است که در مقاله حاضر با عنوان «قاعده لقمانی» وضع اصطلاح شده است.. کاربست این اصل را می­توان در داستان­های قرآنی اقوام و تاریخ انبیاء، بویژه در ذکر احوال و سرنوشت قوم یهود آشکارا دید.  درواقع، قوم یهود به جهت شباهت های بسیار با امت اسلامی، بیش از سایر اقوام،  مجرای قاعده لقمانی قرار گرفته است و خداوند از این طریق، خواسته است  مسلمانان را به احسن وجه هدایت و تربیت نموده و آنان را برای ایجاد جامعه آرمانی آماده نماید. هدف از پژوهش حاضر، تبیین روش ایجابی و سلبی با نگرشی نو در بستر تربیت اخلاقی و دینی، و نیز تبیین «قاعده لقمانی» یا روش سلبی معطوف به فاعل به عنوان تاثیر گذار ترین روش، در تربیت ایمانی و سیاسی جامعه، با رویکرد ذکر حداکثری از بنی­اسرائیل در قرآن کریم است.

Keywords:

تربیت سلبی و ایجابی , قاعده لقمانی , بنی اسرائیل , یهود , انذار و تبشیر , قصص قرآنی