محمود بحرانی - عضو هیات علمی پژوهشکده علوم اجتماعی دانشگاه شیراز

پژوهش حاضر به منظور تحلیل و نقد کتابهای مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی به عنوان منابع اصلی آموزش دروس اجتماعی، تاریخ و جغرافیا صورت گرفته ا ست. در این را ستا محتوای نو شتاری و غیرنو شتاری این کتابها به شیوه تحلیل کیفی با دقت در محتوا و استنباط کیفی از اهداف و چگونگی فهم کودکان از آن مورد کنکاش و بررسی قرار گرفته است. نتایج به طور تحلیلی با شرح مختصر مطالب هر درس ارائه شده و از دید ناظر خارجی در مواردی که نیاز به بهبود یا اصلاح یک مطلب احساس میشد نکاتی بیان شده است. همچنین از سرفصلها و عناوین دروس جداولی تدوین شد که در آن به چگونگی مطالب در سی از لحاظ میزان مطالب اجتماعی، تاریخی و جغرافیایی و نیز به تفکیک پایه های تحصیلی پرداخته شده است. نتایج کلی حاکی از قالب بودن مطالب اجتماعی و کمتر پرداختن به مطالب تاریخی در این کتابها است. از لحاظ فهم مفاهیم متناسب با توان ذهنی کودکان ارزیابی کلی حاکی از تناسب قابل قبول است. با این وجود روال تحولی مطالب در بین پایه های متوالی جای تامل بیشتر دارد، بخصوص با افزایش پایه ششم به دوره دبستان جایگیری مناسب مطالب درسی این پایه شاید به بازبینی بیشتر نیاز داشته باشد.

کتاب های آموزش اجتماعی، جغرافیا، تاریخ، تحلیل محتوا، آموزش ابتدائی.