آسیب شناسی نظام تامین منابع انسانی در آموزش عالی: تدوین و اعتبارسنجی یک الگو

نظام آموزش عالی به­عنوان یکی از مهم ترین ارکان هر جامعه برای توسعه و پیشرفت شناخته می شود. هدف اصلی این پژوهش، آسیب­شناسی نظام تامین منابع انسانی در آموزش عالی و تدوین و اعتباریابی الگویی برای آن بود. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و توسعه­ای و از نظر شیوه­ گردآوری داده­ها، ترکیبی اکتشافی متوالی و از نوع الگوسازی بوده که با استفاده از روش همسوسازی داده­های چندگانه در سه مرحله، چارچوب نظری اولیه تدوین و در قالب یک الگو اعتباریابی شد. برای شناسایی آسیب­ها، در مرحله اول با استفاده از روش مضمونیانی ۱۵ مطالعه صورت گرفته در این حوزه در پایگاه­های علمی معتبر با رویکرد هدفمند و با بهره از مراحل پنج گانه آرکسی و اومالی (۲۰۰۵) بررسی و تحلیل گردید. در مرحله دوم با بهره­گیری از مطالعه موردی کیفی، دیدگاه­ها و تجارب ۱۲ نفر از خبرگان، مدیران و کارشناسان با رویکرد هدفمند و معیار اشباع نظری از طریق مصاحبه نیمه­ساختمند مورد بررسی قرار گرفته و با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون، داده­ها تحلیل شدند. در مرحله سوم با استفاده از روش پیمایشی، ابعاد و مولفه­های استخراج شده از طریق پرسشنامه محقق ساخته از دیدگاه ۹۸ نفر از مدیران و کارشناسان منابع انسانی دانشگاه­های دولتی زیر نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تهران بر اساس روش نمونه­­گیری طبقه­ای نسبی بررسی شد. جهت تحلیل داده­های به دست آمده، برای اعتباریابی چهارچوب تدوین شده از تحلیل حداقل مربعات جزئی با استفاده از نرم­افزار اسمارت. پی. ال. اس استفاده شد. در نتیجه کدگذاری داده­های حاصل از تحلیل اسناد و مصاحبه ۲۱۳ کد، ۳۳ مولفه و ۱۴ بعد؛ طراحی و تجزیه وتحلیل مشاغل، برنامه­ریزی نیروی انسانی، کارمندیابی، انتخاب، انتصاب، آشناسازی و آگاهی­بخشی، فناوری، سیستمی، ساختار و منابع، قوانین و مقررات استقلال دانشگاهی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی استخراج شد. متغیرهای برنامه­ریزی منابع انسانی، انتخاب منابع انسانی و طراحی و تجزیه وتحلیل مشاغل به ترتیب (با ضریب تعیین ۸۳/۰، ۷۹/۰، ۷۹/۰) بیشترین تبیین و عوامل اقتصادی، سیاسی و فرهنگی به ترتیب (با ضریب تعیین، ۴۱/۰، ۴۹/۰، ۵۱/۰) کمترین تبیین را از الگوی استخراج شده نشان دادند. الگوی تدوین شده می­تواند چهارچوب مناسبی برای بررسی، آسیب­شناسی و بهبود نظام تامین منابع انسانی دانشگاه­ها توسط نهادهای عالی سیاست گذاری در آموزش عالی کشور باشد.

Keywords:

Pathology , Staffing System , Pathology of Human Resource Staffing , Higher Education , Universities , آسیب شناسی , آسیب شناسی تامین منابع انسانی , آموزش عالی , دانشگاه ها , نظام تامین منابع انسانی.