جبرائیل تقی نژاد - بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران
عادل واحدی - موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیدهاین تحقیق برای بررسی الگوی مصرف انرژی و تحلیل حساسیت نهاده­ ها در تولید گندم آبی استان اردبیل انجام گرفت. جامعه آماری شامل ۱۰۰ کشاورز آبی کار محصول گندم بود که بر اساس نمونه ­های تصادفی انتخاب شدند. حساسیت نهاده های انرژی به کمک تابع تولید کاب داگلاس و با استفاده از روش بهره وری فیزیکی نهایی (MPP)  و ضرایب رگرسیون با مشتقات جزئی بر عملکرد گندم برآورد شد. نتایج نشان داد کل انرژی ورودی و خروجی به ترتیب MJ ha-۱ ۳۴/۳۸۷۵۵ و ۰۷/۶۵۰۱۶ بوده و در بین نهاده های ورودی انرژی کود نیتروژن و سوخت دیزل به ­ترتیب با ۳۸/۳۷% و ۰۳/۱۹% بیشترین سهم را داشتند. بهره وری انرژی برابر با  kg MJ-۱۱۱۶/۰ ، کارایی انرژی و نرخ  بازگشت به مقیاس نیز  به ­ترتیب ۶۷/۱ و ۶۰۸/۰ برآورد گردید. تحلیل حساسیت نشان داد مقدار MPP  بین ۲۳/۰- تا ۸۰۹/۱ متغیر بود. در این میان ماشین های کشاورزی بیشترین مقدار MPP و پس ازآن سموم شیمیایی، کود شیمایی و الکتریسیته به ترتیب با ۳۴/۰، ۰۷/۰ و ۰۲۳/۰ قرار داشتند که نشان دهنده استفاده بیشتر از این نهاده­ ها در تولید گندم است که سبب آلودگی منابع طبیعی و غیر ارگانیک شدن محصولات کشاورزی مانند گندم می ­شود.

واژه های کلیدی: تابع کاب داگلاس, تحلیل حساسیت, جریان انرژی, گندم آبی