محمد نوری - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
محمدعلی میسمی - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
حمیدرضا قاسم زاده - گروه مهندسی بیوسیستم، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

چکیدهرشد تولیدات دامی و توسعه دامداری ها باعث افزایش تولید محصولات جانبی از جمله فضولات دامی است که منجر به بروز تاثیرات زیست محیطی مخربی می شود. توجه به شیوه مدیریت فضولات تاثیر به ­سزایی در کاهش میزان اثرات زیست محیطی دارد. مطالعه حاضر با داده ­برداری عملی از چهار گاوداری با شیوه­ های متفاوت دفع فضولات و استفاده از جداول و توصیه­ های هیئت بین دولتی تغییر اقلیم (IPCC) برای برآورد انتشارات، انجام شد. داده­ های حاصل با نرم ­افزار سیماپرو پردازش و شاخص ­های زیست محیطی روش­ های دفع به ­دست آمد. بر اساس نتایج، در روش مدیریتی جمع­ آوری فضولات در لاگون شاخص نهایی زیست محیطی ۷۰۶/۰ (بی ­بعد) به ازای یک تن فضولات و در روش دپو به صورت توده خشک و استفاده از بخشی از آن به ­عنوان بستر حیوان، عدد ۳۷۹/۱ بدست آمد. از بین اثرات و شاخص ­های زیست محیطی اثر گروه گرمایش جهانی در تمام گاوداری ها بزرگ­تر از اثر سایر گروه های دیگر بود. علیرغم تولید متان زیاد در روش ذخیره در لاگون، به ­دلیل تولید گاز نیتروزاکسید در روش خشک کردن و به­ ویژه استفاده از فضولات خشک در بستر حیوان، این روش­ها اثر گرمایش جهانی بیشتری داشتند. با مدیریت فضولات به روش هاضم بی هوازی و جمع­­ آوری متان می­ توان اثرات زیست محیطی را کاهش داد و از مزایای انرژی نیز استفاده کرد.

واژه های کلیدی: اثرات زیست محیطی, بیوگاز, روش دفع فضولات, گاوداری, گرمایش جهانی, لاگون, IPCC