فریدون کشاورزپور لنبر - بخش تحقیقات کشت های گلخانه ای، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، تهران، ایران

چکیدهاین پروژه به منظور مطالعه شاخص ­های انرژی در تولید خیار گلخانه ­ای در منطقه ورامین انجام شده است. برای جمع ­آوری داده ­ها، علاوه بر تمرکز داده­ برداری در یک گلخانه، بررسی میدانی به صورت تصادفی در ۳۰ گلخانه تولید خیار موجود در منطقه ورامین نیز انجام شد. نهاده­ های انرژی در این مطالعه شامل، انرژی کود، مکانیکی، کارگری، آفت­ کش ­ها، بذر، آبیاری، حمل و نقل بود. با در اختیار داشتن داده­ های مربوط به نهاده ­های انرژی و مقدار انرژی خروجی، شاخص ­های مهم انرژی نیز محاسبه گردیدند. نتایج حاصله نشان داد که متوسط کل انرژی مصرفی برای تولید خیار گلخانه ­ای در منطقه ورامین GJ/ha ۱/۴۵۳۰ گردید. بیش­ترین مصرف انرژی مربوط به نهاده­ های سوخت (گاز مصرفی) و سموم شیمیایی بود که به ترتیب معادل  GJ/ha۸/۴۴۶۳ و ۲/۲۷ گردیدند. انرژی صرف شده برای سوخت به تنهایی معادل ۹۸ درصد از کل انرژی صرف شده در تولید خیار گلخانه ­ای را داشت. علت مصرف زیاد سوخت در این گلخانه ­ها می­تواند به علت نامناسب بودن پوشش­ گلخانه ­ای (پلاستیک) باشد. درصد انرژی صرف شده مستقیم در تولید خیار گلخانه­ ای ۵۴/۹۸ درصد و انرژی صرف شده به ­صورت غیر­مستقیم کمتر از یک درصد محاسبه شد. عملکرد متوسط محصول ۲۶۱ تن در هکتار و انرژی تولیدی معادل GJ/ha ۸/۲۰۸ به دست آمد. نسبت انرژی ۰۴۶/۰، سود خالص انرژی GJ/ha (۴۳۲۱-) و بهره وری انرژی kg/MJ ۰۵۷/۰ گردیدند. در نهایت نتایج نشان داد که بهینه ­سازی مصرف گاز می ­تواند باعث کاهش چشمگیری در کل مصرف انرژی در تولید خیار در منطقه ورامین بشود.

واژه­ های کلیدی: مصرف انرژی, گلخانه, بهره ­وری انرژی, ورامین, کارایی انرژی