رسول دانشفراز - استاد، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
مریم ستاریان - دانشجوی کارشناسی ارشد عمران آب و سازه های هیدرولیکی، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه ، مراغه، ایران.
بابک علی نژاد - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.
مهدی ماجدی اصل - استادیار، گروه مهندسی عمران، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران.

آبشستگی اطراف پایه های پل در اثر برداشت مصالح رودخانه ای یکی از عوامل خرابی پل ها می باشد. لذا این پژوهش بصورت آزمایشگاهی به بررسی آبشستگی اطراف گروه پایه های پل در حضور گودال برداشت مصالح در دبی ۱۵ و ۴۵ لیتر بر ثانیه و عدد فرود ۰.۱ و ۰.۵ پرداخته است. سپس برای نخستین بار در این پژوهش سطح پایه ها با استفاده از زبری شن با قطر متوسط ۱ سانتی متر جهت کاهش آبشستگی مسلح گردید. نتایج حاصل از مقایسه عمق آبشستگی گروه پایه های مسلح با صاف نشان داد که اعمال زبری سبب کاهش ۱۰۰ درصدی عمق آبشستگی در دبی ۴۵ لیتر بر ثانیه و عدد فرود ۰.۱ گردید. پس از آن حداکثر کاهش عمق آبشستگی در سایر آزمایش ها مربوط به دبی ۱۵ لیتر بر ثانیه و عدد فرود ۰.۱۰ با ۶۴.۲۹ درصد کاهش بود. همچنین نتایج این بخش نشان داد که اعمال زبری شن بر سطح پایه ها سبب کاهش نرخ تغییرات عمق آبشستگی و افزایش زمان تعادل گردید. نتایج توسعه زمانی عمق آبشستگی گروه پایه ها نشان داد که در مدل پایه صاف عمق آبشستگی در اثر افزایش عدد فرود و دبی جریان افزایش یافت لیکن در پایه مسلح عمق آبشستگی با افزایش عدد فرود افزایش یافته و با افزایش دبی افزایش نیافت. بررسی وسعت آبشستگی اطراف پایه ها نشان داد که وسعت آبشستگی اطراف پایه ها با افزایش عدد فرود افزایش یافته و با افزایش دبی کاهش یافت. نتایج حاصل از این پژوهش و مقایسه آن با پژوهش های دیگر بیانگر مناسب بودن اعمال زبری شن در سطح پایه ها جهت کاهش آبشستگی بود.

آبشستگی موضعی, برداشت مصالح رودخانه ای, دبی جریان, عدد فرود, گروه پایه پل