پریسا صدیقی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
سینا بشارت - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
وحید رضاوردی نژاد - استاد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
ابوالفضل ناصری - دانشیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی تبریز

اندازه گیری شدت رواناب، به دلیل محدودیت های مالی و زمانی و شرایط سخت فیزیکی، همواره دشوار بوده است. برای مقابله با این مشکلات استفاده از مدل های هیدرولوژیکی بسیار رایج می باشد، که امروزه بسیار توسعه یافته اند. شبیه سازی بهتر فرآیندهای هیدرولوژیکی مستلزم این است که داده های ورودی مدل های هیدرولوژیکی بتوانند به خوبی شرایط واقعی حوضه آبریز را بیان کنند. هدف از این پژوهش مقایسه کارایی مدل SWAT در شبیه سازی رواناب حوضه آبریز مهاباد در استان آذربایجان غربی است. واسنجی و اعتبارسنجی مدل با استفاده از مدل SUFI-۲ انجام پذیرفت. آمار رواناب سه ایستگاه هیدرومتری برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل به کاربرده شد. مدل با استفاده از داده های دما و بارش روزانه به مدت ۱۷ سال اجرا شد. سال های (۲۰۰۹-۱۹۹۹) برای واسنجی و سال های (۲۰۱۲-۲۰۱۰) برای اعتبارسنجی مدل در نظر گرفته شد. از شاخص های عدم قطعیت (p-factor،d-factor ) ضریب تبیین (R۲) و نش ساتکلیف(NS) به منظور ارزیابی توانایی مدل SWAT در شبیه سازی رواناب سه ایستگاه استفاده گردید. نتایج این شبیه سازی ها برای واسنجی خروجی حوضه (ایستگاه گردیعقوب) به ترتیب ۸۴/۰، ۳/۱، ۷۱/۰ و ۷۰/۰ و برای اعتبارسنجی این شاخص ها برابر ۹۰/۰، ۸۵/۰، ۴۸/۰ و ۵۰/۰ بود، همچنین این نتایج برای ورودی حوضه در مرحله واسنجی برای بیطاس به ترتیب برابر ۹۷/۰، ۸۹/۰، ۷۰/۰، ۷۹/۰ و برای اعتبارسنجی ۷۸/۰، ۹۸/۰، ۶۲/۰ و ۶۵/۰ بود و برای ایستگاه کوتر در مرحله واسنجی برابر ۱/۱، ۸۶/۰، ۶۸/۰ و ۸۴/۰ و برای اعتبار سنجی برابر ۸۲/۰، ۱، ۶۵/۰ و ۶/۰ بوده است. نتایج کلی شبیه سازی نشان داد که مدل SWAT می تواند ابزار مناسبی در رابطه با شبیه سازی رواناب باشد.

اعتبارسنجی, حوضه مهاباد, رواناب, مدل SWAT, مدل SUFI_۲