ساناز اشرفی سعیدلو - دانشجوی دکتری گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
عباس صمدی - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
میرحسن رسولی صدقیانی - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
ابراهیم سپهر - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
محسن برین - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی اثر منابع مختلف کربن بر قابلیت انحلال پتاسیم توسط باکتری Pseudomonas fluorescens و قارچ Aspergillus niger و مدل سازی اثر سطوح مختلف متغیرهای زمان انکوباسیون، pH و منبع کربن بر انحلال پذیری پتاسیم با استفاده از طرح مرکب مرکزی انجام شد. در مرحله ی اول، بر مبنای طرح پلاکت – برمن، تعداد ۱۲ آزمایش با ترکیب سطوح مختلف تعریف شده و تاثیر منابع مختلف کربن شامل گلوکز، ساکارز و فروکتوز در دو سطح ۱+ (۱۰ گرم در لیتر) و ۱- (۵ گرم در لیتر) بر انحلال پتاسیم موجود در ایلایت مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله دوم، پس از گزینش منبع کربن مهم و تاثیرگذار، دامنه های متفاوتی از متغیرهای مستقل شامل زمان انکوباسیون، pH و منبع کربن در نظر گرفته شده و بر اساس مقادیر کدبندی شده متغیرهای مستقل، طراحی آزمایش صورت پذیرفت. نتایج نشان داد تاثیر منابع کربن بر رهاسازی K توسط باکتری و قارچ معنی دار نبود و لذا هر کدام از آنها میتوانند بهعنوان جایگزین یکدیگر در محیط کشت استفاده شوند. بر مبنای نتایج تحلیل آماری ضرایب مدل طرح مرکب مرکزی، pH اثر مثبت و افزاینده ای بر افزایش رهاسازی پتاسیم محلول داشت (۰۰۰۱/۰>P). به طوری که بیشترین آزادسازی پتاسیم توسط باکتری و قارچ به ترتیب برابر با ۷۵/۱۰۹ و ۳/۱۷۰ میلی گرم در لیتر، در سطوح مرکزی زمان و منبع کربن، و ۳۶/۱۰ = pH مشاهده شد. بر اساس مقدار ضریب تبیین مدل طرح مرکب مرکزی، به ترتیب ۹۱ و ۸/۸۷ درصد از تغییرات پتاسیم محلول در حضور باکتری و قارچ توسط این مدل قابل تبیین بود.

بهینه سازی , ایلایت , میکروارگانیسم های حل کننده , پتاسیم , منبع کربن