مطالعه ویژگی های جغرافیایی فاسیولوزیس حیوانی در استان کهگیلویه و بویراحمد طی سال-های ۱۳۹۷-۱۳۹۵ با استفاده از روش سیستم های اطلاعات جغرافیایی: یک مطالعه مقطعی

چکیده زمینه و هدف: فاسیولوزیس (Fasciolosis) بیماری مشترک بین انسان و دام که ناشی از ابتلاء به کرم­های کبدی فاسیولا هپاتیکا و فاسیولا ژیگانتیکا است. چرخه زندگی این ترماتودها تحت تاثیر عوامل آب و هوایی و جغرافیایی است. هدف از این مطالعه تعیین ویژگی­های جغرافیایی فاسیولوزیس حیوانی در استان کهگیلویه و بویراحمد طی سال­های ۱۳۹۷-۱۳۹۵ با استفاده از سیستم­های اطلاعات جغرافیایی بود. مواد و روش­ها: در این مطالعه مقطعی، میزان شیوع جنس فاسیولا در دام­های کشتار شده شهرستان­های مختلف از اطلاعات اداره دامپزشکی استان استخراج شد. لایه­های آب و هوایی بر اساس مدل­های درون­یابی ساخته شد. اطلاعات میانگین بارندگی، تبخیر و رطوبت سالانه، میانگین سالانه سرعت باد، میانگین دمای متوسط سالانه، میانگین حداقل و حداکثر دمای سالیانه، میانگین ارتفاع، شیب و مساحت پوشش­های گیاهی از لایه­های زمین مرجع استخراج و ارتباط هر یک از متغیرها با شیوع بیماری در دو گروه شهرستان­های با شیوع بالا و پایین با آزمون t دو نمونه مستقل سنجیده شد. یافته­ها: بیش ترین شیوع فاسیولوزیس حیوانی در دام­های کشتار شده استان کهگیلویه و بویراحمد ۳/۵ درصد و متعلق به شهرستان گچساران بود. بین فاکتور میانگین رطوبت سالانه و شیوع فاسیولیازیس رابطه مستقیم مشاهده شد (۰۲۳/۰=P). بین سایر فاکتورهای مورد مطالعه و میزان عفونت ارتباط معنی­داری یافت نشد (۰۵/۰شیوع فاسیولیازیس بیش تر به­واسطه تاثیر رطوبت بر چرخه زندگی حلزون و گیاهان میزبان واسط فاسیولا باشد. با کمک این نتایج می­توان کیفیت برنامه­های کنترل بیماری را بهبود بخشید و به صرفه­جویی قابل توجهی در هزینه­های اقتصاد دامداری و نیز بهداشتی درمانی نائل شد. واژه­های کلیدی: سیستم­های اطلاعات جغرافیایی، فاسیولوزیس، شیوع، عوامل آب و هوایی، کهگیلویه و بویراحمد، ایران

Keywords:

GIS , Fasciolosis , Prevalence , Climatic factors , Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad , Iran , سیستم­های اطلاعات جغرافیایی , فاسیولوزیس , شیوع , عوامل آب و هوایی , کهگیلویه و بویراحمد , ایران