لاله ستوده - Rafsanjan Institute of Kar
علی دینی - , Rafsanjan University of Medical Sciences
محسن رضائیان - , Rafsanjan University of Medical Sciences
عباس اسماعیلی - , Rafsanjan University of Medical Sciences
آمنه عسگریان - Kerman university of medical sciences

چکیده زمینه و هدف: آفلاتوکسین­ها ترکیبات بسیار جهش­زا، سمی و سرطان­زا هستند. آفلاتوکسینB۱  از طریق خوراک دام آلوده وارد بدن حیوانات شده و پس از متابولیزه شدن در کبد به صورت آفلاتوکسین M۱ وارد شیر می­شود. این مطالعه با هدف تعیین میزان آفلاتوکسین M۱ جهت بررسی وضعیت کیفی شیر پاستوریزه انجام شد. مواد و روش­ها: در این مطالعه توصیفی، تعداد ۳۹ نمونه شیر پاستوریزه از سطح عرضه شهرستان رفسنجان و کرمان در زمستان سال ۱۳۹۷ و تابستان سال ۱۳۹۸ جمع­آوری شدند. میزان آفلاتوکسین با روش کروماتوگرافی مایع اندازه­گیری شد. تفاوت بین فصل و محل تولید و عرضه متفاوت در این مطالعه براساس آزمون­های ناپارامتری Mann-Whitney و Kruskal-Wallis ارزیابی شد. یافته­ها: آفلاتوکسین M۱ در کلیه نمونه­های شیر پاستوریزه در محدوده ng/L ۳۷/۱۲۵-۴۱/۵ تشخیص داده شد. میزان آلودگی به آفلاتوکسین M۱ در ۶/۲  درصد (۱ نمونه) و ۹/۱۷ درصد (۷ نمونه) از نمونه­ها به ترتیب بالاتر از استاندارد ملی ایران (ng/L۱۰۰) و اروپا (ng/L۵۰) بود. میانگین آلودگی در نمونه­های شیر تولید شده در مناطق مختلف به طور معنی­داری متفاوت بودند (۰۵/۰p <). ارزیابی ریسک خطر سرطان­زایی آفلاتوکسین در شیر پاستوریزه نشان داد که خطری در خصوص مصرف شیر، سلامت بزرگ سالان را تهدید نمی­کند (۱HI<) که این موضوع در خصوص کودکان صادق نبود (۱۰>HI>۱). نتیجه­گیری: مقادیر بالای آفلاتوکسین در نمونه­های شیر می­تواند یک خطر بالقوه برای سلامت عمومی باشد. لذا پایش و کاهش سطح آفلاتوکسین در خوراک دام و شیر خام تحویل شده توسط کارخانجات لبنی را می­توان به عنوان اولین قدم برای کنترل انتقال آفلاتوکسینM۱  در نظر گرفت. واژه­های کلیدی: آفلاتوکسین M۱، شیر، کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا، ارزیابی ریسک سرطان­زایی

Aflatoxin M۱, Milk, High Pressure Liquid Chromatography, Carcinogenic Risk assessment, آفلاتوکسین M۱, شیر, کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا, ارزیابی ریسک سرطان­زایی