محسن رضائیان - دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره هفدهم، دی ۱۳۹۷، ۹۰۰-۸۹۹       ضرورت آشنایی با چگونگی جستجو، بازیابی و ارزشیابی نقادانه مقالات چاپ شده برای متخصصین علوم سلامت The Necessity of Knowing How to Search, Retrieve and Critically Appraise the Published Articles for Biomedical Professionals     محسن رضائیان[۱]،[۲]   M. Rezaeian         تنها در سال ۲۰۱۵ میلادی، بیش از هشت صد هزار مقاله در Medline از بیش از پنج هزار مجله نمایه شده است. این در حالی است که برآوردها نشان می دهد که در دنیا، بین بیست و پنج هزار تا چهل هزار مجله علمی وجود دارد که سالانه حدود یک میلیون و چهارصد هزار مقاله را منتشر می نمایند و فقط ده درصد از این مقالات به صورت دسترسی آزاد منتشر می شوند [۱]. با این حجم از اطلاعات منتشر شده، تکیه محض متخصصین علوم سلامت تنها بر کتب درسی Textbook که هر چند سال یک­بار مورد تجدید نظر قرار می گیرند، کار صحیحی به نظر نمی رسد. در واقع، کتب درسی وقتی در برگیرنده اطلاعات به روز خواهند بود که حداقل سالی یک­بار مورد تجدید نظر قرار گیرند [۲]. از همین رو، متخصصین علوم سلامت در رشته های مختلف نظیر بهداشت عمومی، پزشکی، دندان­پزشکی، پرستاری، مامایی و غیره باید با هنر جستجو، بازیابی و ارزشیابی نقادانه مقالات متشر شده در حوزه تخصصی خودشان کاملا آشنا باشند. تنها در این صورت است که آنها می توانند به آخرین یافته های قابل اعتماد دانشمندان، دست یابند [۳]. برای این منظور آن ها باید با موتورهای جستجوی مهم نظیر Medline، Scopus، ISI Web of Science و نظایر آنها و شیوه های اختصاصی جستجوی آنها، آشنا باشند. آنها هم چنین باید تمامی نشریات تخصصی حوزه مورد علاقه خود را شناخته و بتوانند این نشریات را از طریق اینترنت مورد جستجو قرار دهند. پس از مشخص کردن آخرین مقالات منتشر شده در حوزه تخصصی، از آنجایی که فقط ده درصد از آنها به صورت دسترسی آزاد منتشر می شوند، برای بازیابی۹۶ سایر مقالات یا باید از امکانات محل خدمت خود بهره جسته و یا بتوانند با بازیابی ایمیل نویسندگان مقاله، با آنها تماس گرفته و درخواست نمایند تا فایل کامل مقاله را برایشان ارسال نمایند. پس از دست­بابی به اصل مقاله، متخصصین علوم سلامت باید با هنر ارزشیابی نقادانه کاملا آشنا باشند تا بتوانند با مطالعه دقیق و کامل مقاله مشخص نمایند، تا چه اندازه می توانند با اعتماد کامل از یافته های مقاله در عملکرد خود استفاده نمایند [۴]. برای مثال، اگر پزشک متخصصی، یک مقاله کارآزمایی بالینی درباره مصرف داروی جدیدی در درمان یک بیماری خاص مطالعه کرده است، با توجه به نقاط ضعف و قوت مطالعه آیا می تواند همان دارو را با اطمینان برای بیماران خود بکار برد؟ تنها با جستجو، بازیابی و ارزشیابی نقادانه آخرین مقالات منتشر شده است که دانشمندان می توانند در حوزه تخصصی خود، به روز باقی بمانند.           References   [۱] Brownson RC, Baker EA, Deshpande AD, Grillespie KN. Evidence-based public health. ۳rd ed. New York, NY: Oxford University Press. ۲۰۱۸; pp: ۱۷۷-۲۰۷. [۲] Sackett DL, Rosenberg WMC. The need for evidence based Medicine. J Royal Society Med ۱۹۹۵; ۸۸: ۶۲۰-۲۴. [۳] Rezaeian, M. The necessity of conducting a comprehensive literature review within low income countries. J Clin Epidemiol ۲۰۱۶; ۷۱ (۳): ۱۱۷. [۴] Rezaeian, M. How to critically appraise a scientific paper: Introducing a careful planning scheme. Middle East J Family Med ۲۰۱۵; ۱۳ (۳): ۳۹-۴۰.   [۱]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران     تلفن: ۳۱۳۱۵۱۲۳-۰۳۴، دورنگار: ۳۱۳۱۵۱۲۳-۰۳۴، پست الکترونیکی: moeygmr۲@yahoo.co.uk، ارکید:  ۰۰۰۰-۰۰۰۳-۳۰۷۰-۰۱۶۶ [۲]- استاد مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران

Critically Appraise, Biomedical Professionals, ارزشیابی نقادانه, متخصصیت علوم سلامت