محمد امین سمیع - دانشگاه ولی عصر رفسنجان
مصطفی حقانی - دانشگاه یاسوج
حمیده شریفی - دانشگاه یاسوج

سفیدبالک پنبه Bemisia tabaci (Genn.) . یکی از آفاتی است که در گلخانه ها و مزارع سبب خسارت های اقتصادی می شود. در این پژوهش، کارایی عصاره های گیاهان شاتره Fumaria parviflora (Lam.) (Fumariaceae) و کلپوره Teucrium polium (L.) (Lamiaceae) و رهاسازی تخم بالتوری سبز Chrysoperla carnea (Steph.) با آفت کش پی متروزین برای کنترل این آفت در شرایط نیم مزرعه ای مقایسه شد. در آزمایش های زیست سنجی LC۵۰ دو عصاره گیاهی و آفت کش برای سفیدبالک پنبه محاسبه شد. در آزمایش اصلی، عصاره گیاهی و آفت کش پی متروزین روی گلدان های بوته های گوجه فرنگی داخل قفس های با پوشش توری، اسپری شد. تخم های بالتوری داخل محفظه های مقوایی که به بوته های گوجه فرنگی آویخته می شد، رهاسازی شد. شمارش جمعیت سفیدبالک پنبه در روزهای مختلف پس از اعمال روش های کنترل انجام گرفت. آزمایش ها در دمای ۵ ± ۲۵ و رطوبت ۵ ± ۵۰ و دوره روشنایی به تاریکی ۱۶ : ۸ ساعت انجام شد. غلظت کشنده LC۵۰ عصاره های گیاهی کلپوره و شاتره و پی متروزین به ترتیب ۶۲۹/۸۲، ۰۰۲/۲۳ و ۱۱۸/۰ میلی گرم بر میلی لیتر به دست آمد. نتایج مقایسه کارایی روش های کنترل نشان داد کارایی عصاره های گیاهی شاتره و کلپوره، آفت کش پی متروزین و بالتوری سبز به ترتیب در کنترل جمعیت مرحله تخم، ۹۱/۸۶، ۵۱/۸۳، ۲۹/۸۴ و ۲۶/۵۴ درصد در کنترل مرحله پورگی ۳۹/۸۱، ۶۸/۷۹، ۰۵/۷۸ و ۴۰/۵۲ درصد، در کنترل مجموع کل مراحل نابالغ ۷۶/۸۲، ۳۱/۷۷، ۱۲/۷۸ و ۹۹/۴۴ درصد و در کنترل مجموع کل مراحل پورگی ۰۱/۸۳، ۰۷/۸۱، ۰۰/۷۹ و ۲۰/۶۴ درصد بود. نتایج کارایی عصاره های گیاهی می تواند مقدمه ای برای بررسی های بیشتر عصاره های گیاهی کلپوره و شاتره به عنوان جایگزین سموم شیمیایی در شرایط طبیعی باشد.

سفیدبالک پنبه, بالتوری سبز, عصاره های گیاهی, پی متروزین