محمود شعبانپور شهرستانی - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه گیلان
فرشته غلامی - دانش آموختگان کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه گیلان
سید حسین پیمان - استادیار گروه مکانیزاسیون کشاورزی، دانشگاه گیلان
هاجر ایران خواه - دانش آموختگان کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه گیلان
مینا رسولی - دانش آموختگان کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه گیلان

خاکورزی از اجزای مهم مدیریت خاک است، آزمایشی به صورت بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در کرت هایی به ابعاد ۱۰ متر پس از برداشت برنج در اراضی شالیزاری انجام شد. چهار تیمار خاکورزی شامل خاکورزی اولیه با گاوآهن برگرداندار+ خاکورزی ثانویه با روتیواتور (T۱)، دو بار خاکورزی با گاوآهن برگرداندار در جهت عمود بر هم (T۲)، بدون خاکورزی (T۳) و یک بار خاکورزی با گاوآهن برگرداندار (T۴) بودند. شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum) به عنوان کشت دوم پس از برداشت انتخاب شد. شش ماه پس از کاشت نمونه برداری از خاک صورت گرفت و عملکرد شبدر تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین وزنی قطر خاکدانه (MWD)، میانگین هندسی قطر خاکدانه (GMD)، عملکرد شبدر، مقاومت مکانیکی خاک، جرم مخصوص ظاهری و تخلخل خاک در روشهای مختلف خاک ورزی اختلاف معنی داری دارد، کمترین عملکرد و بیشترین مقدار MWD، GMD، مقاومت مکانیکی خاک و جرم مخصوص ظاهری مربوط به تیمار T۳ بود. تیمار T۱ بیش ترین عملکرد محصول را داشت، علت آن هم تخلخل بیشتر، مقاومت مکانیکی و جرم مخصوص ظاهری کم تر و کوچک بودن اندازه خاکدانه های ایجادشده به وسیله روتیواتور است. نتایج نشان می دهد که اگرچه روش بدون خاک ورزی باعث افزایش قطر و بهبود پایداری خاکدانه می شود، ولی به دلیل فشردگی خاک و افزایش جرم مخصوص ظاهری و مقاومت مکانیکی خاک منجر به افت عملکرد محصول می شود، درحالی که استفاده از گاوآهن برگردان دار و روتیواتور نسبت به سایر روشها باعث بهبود خصوصیات فیزیکی خاک و افزایش عملکرد محصول کشت دوم در اراضی شالیزاری می شود.

خاکورزی, خصوصیات فیزیکی خاک, شبدر برسیم, شالیزار, عملکرد محصول