حسین رضایی - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
ندا خان محمدی - دکتری مهندسی منابع آب، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
مجید منتضری - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه
جواد بهمنش - دانشیار، گروه مهندسی آب، دانشگاه ارومیه

هدف این مقاله، انتخاب مناسب­ترین تابع توزیع احتمال برای محاسبه دو شاخص خشکسالی RDI و SPI و مقایسه این دو شاخص می­باشد. بر این اساس، با استفاده از آمار هواشناسی سی ایستگاه همدید در ایران، سری داده­های سالانه بارندگی و نسبت بارش به تبخیر- تعرق پتانسیل به­دست آمد. ابتدا تابع توزیع نرمال یا گاما برای تعیین مقادیر سالانه شاخص SPI و تابع توزیع لاگ­نرمال یا گاما برای تعیین مقادیر سالانه شاخص RDI مورد استفاده قرار گرفت. سپس با استفاده از آماره کلموگروف- اسمیرنف، برترین تابع توزیع جهت برازش سری داده­ها در ایستگاه­های مورد­مطالعه تعیین شد. بعد از تعیین مقادیر شاخص­ها بر اساس تابع توزیع مناسب و توابع توزیع اشاره شده، میزان جابجایی طبقات مختلف خشکسالی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بیشتر ایستگاه­ها، توابع توزیع اشاره شده نمی­توانند به­عنوان مناسب­ترین تابع توزیع انتخاب شوند و کاربرد آنها در تعیین شاخص­ها، باعث تغییر طبقات خشکسالی خواهد شد. نتایج شاخص­های آماری (۴۳۴/۰ RMSE<و ۸۱۹/۰R۲>) نشان داد که سری­های زمانی سالانه دو شاخص خشکسالی RDI و SPI (محاسبه شده بر اساس مناسب­ترین تابع توزیع احتمال) تقریبا مشابه می­باشد و اختلاف آنها در هیچ ایستگاهی معنی­دار نیست. همچنین نتایج نشان­دهنده حساسیت بیشتر شاخص RDI نسبت به شاخص SPI به انتخاب تابع توزیع می­باشد و انتخاب تابع توزیع برتر جهت تعیین این شاخص از اهمیت بیشتری برخوردار است.

ایران, تابع توزیع احتمال, خشکسالی, شاخص RDI, شاخص SPI