کامران مروج - استادیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
پریسا علمداری - استادیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
محمد امیر دلاور - دانشیار گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
مهدی فتحی - دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه علوم خاک دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

مطالعات خاکشناسی و تناسب اراضی برای اجرای یک پژوهش کاربردی و اطلاع از ویژگی­های خاک و اراضی ضروری است. هدف این تحقیق، تعیین مکان­های مناسب در شرایط فعلی و آتی برای برخی محصول­های زراعی و باغی بود. منطقه مورد مطالعه با وسعت ۲۹۵ هکتار در منطقه آبیک قزوین واقع­است. رژیم رطوبتی و حرارتی منطقه به­ترتیب اریدیک ضعیف و ترمیک بود. فیزیوگرافی­های غالب، مخروط­افکنه آبرفتی و دشت دامنه ای هستند که برای کشاورزی تسطیح شده­بودند. ۹ خاک­رخ در منطقه تشریح­شد و بر اساس رده­بندی آمریکایی، خاک ها در دو رده انتی سول و اریدی سول طبقه­بندی شدند. تناسب اراضی فعلی و آتی ۵ نوع بهره وری (شامل کلزای پاییزه، گوجه­فرنگی، سیب، گلابی و گردو) با توجه به شرایط اقلیم، خاک و زمین بررسی شد. نتایج نشان داد، وجود مقدار نسبتا زیاد تا زیاد سنگ، سنگریزه، قلوه­سنگ، کربنات کلسیم معادل و pH خاک، مهم ترین عوامل محدوده­کننده برای انواع بهره وری می باشند. برای گوجه­فرنگی و گردو، کلاس تناسب اراضی نمی­تواند به S۱ ارتقاء یابد. زیرا شرایط اقلیمی منطقه برای آن­ها کم­و­بیش محدودیت­ زا است. اما کلاس تناسب اراضی برای سایر انواع بهره­وری­ها با انجام اقدامات مدیریتی مناسب می تواند ارتقاء پیدا کند. کلاس تناسب اراضی سایر نوع های بهره وری اراضی با اجرای اقدامات مدیریت اراضی قابل بهبود می­باشد. به­ترتیب ۴۰% و ۴۳% از کل اراضی منطقه برای کاربری باغ و زراعت آبی مناسب (کلاس S۱) است. درنهایت ۱۷% باقی­مانده نیز به­علت وجود محدودیت­های زیاد می تواند برای کاربری­های غیر کشاورزی مورداستفاده قرار­گیرد.

انواع بهره وری, کلاس های تناسب, کاربری آتی اراضی, مدیریت اراضی