تاثیر شیوه خاک ورزی بر برخی از شاخص های فیزیکی خاک، ویژگی های زراعی و عملکرد دانه سویا در دشت مغان- ایران

این تحقیق به­منظور تعیین  سیستم خاک­ورزی مناسب به مدت دو سال در کشت تابستانه سویا  به­­صورت طرح کرت­های  خرد شده  نواری (استریپ پلات)  با طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی مغان اجرا شد. در این آزمایش، فاکتو اول شخم در سه سطح (شخم با گاوآهن  بر گردان­دار و دیسک، شخم با گاوآهن قلمی و دیسک و فقط دیسک) و فاکتور دوم واریته در سه سطح (زان، ویلیامز و L۱۷ ) بودند. درصد رطوبت وزنی خاک، جرم مخصوص ظاهری، شاخص مخروطی و میزان بقایای گیاهی قبل و بعد از کاشت و صفات زراعی مانند عملکرد دانه، درصد سبز کردن، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف، تعداد غلاف در بوته، طول غلاف و تعداد دانه در غلاف اندازه­گیری شدند. نتایج دو ساله آزمایش نشان داد سیستم­های مختلف خاک­ورزی موجب اختلاف معنی­دار در عملکرد دانه سویا نشد. اما اختلاف ارقام از لحاظ صفات ارتفاع بوته، طول غلاف و تعداد دانه در غلاف در سطح احتمال ۱% با یکدیگر معنی­دار بود. نتایج دو ساله این تحقیق بیان­گر آن بود که تفاوت تیمارهای خاک­ورزی از نظر شاخص  مخروطی در عمق های ۱۰-۰ و۲۰ -۱۰  سانتی­متر معنی­دار ولی در عمق­های ۳۰-۲۰ و۴۰ -۳۰  غیر معنی­دار بود. پایین­ترین و بالاترین میزان  شاخص  مخروطی در عمق ۱۰-۰   به­ترتیب  با ۵۴/۰  و ۶۰/۰ مگاپاسگال در  تیمارهای  شخم با گاوآهن برگردان­دار به­علاوه دیسک  و تیمار فقط  دیسک مشاهده گردید.  همچنین  این دو تیمار خاک­ورزی در عمق ۲۰-۱۰  نیز به­ترتیب  با ۷۲/۰ و ۵۹/۰  مگاپاسگال بالاترین و پایین ترین میزان  شاخص  مخروطی  را داشتند.  همچنین اختلاف تیمارها از نظر میزان  MWD  معنی­دار بود به­طوری­که تیمارهای خاک­ورزی گاوآهن برگردان­دار و دیسک، گاوآهن قلمی و دیسک وتیمار فقط دیسک به­ترتیب با ۳/۱۶، ۰/۱۳ و ۱/۱۰ میلی­متر در سه گروه متفاوت قرار گرفتند. شاخص درصد برگردان بقایای گیاهی با میانگین ۴۱/۸۲ و ۸۳/۶۹ درصد در سال اول و دوم دارای تفاوت معنی­دار در سطح احتمال ۱% بود.  از طرف دیگر، سه روش خاک­ورزی تاثیری معنی­داری در جرم مخصوص ظاهری و درصد رطوبت وزنی خاک ایجاد نکردند.

Keywords:

خاک ورزی , سویا , شاخص های فیزیکی خاک , مغان