اکبر حسنی - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
مهدی نورزاده حداد - ۲- استادیار گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور

مصرف بیش از حد کود نیتروژنی ممکن است باعث تجمع نیترات در سبزیجات گردد. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر کود نیترات آمونیوم و محلول­پاشی مخلوط اسیدهای آمینه بر عملکرد و تجمع نیترات در تربچه قرمز (Raphanus sativus) بود. بدین­منظور یک آزمایش فاکتوریل برپایه طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در گلدان­های پر شده با یک خاک زراعی انجام شد. سه سطح کود نیتروژنی نیترات آمونیوم، N۱ صفر میلی­گرم، N۲ ۴۵ میلی­گرم و N۳ ۹۰ میلی­گرم نیتروژن بر یک کیلوگرم خاک و سه سطح محلول­پاشی با مخلوط اسید آمینه شرکت ایناگروسا اسپانیا با غلظت، A۱ صفر و A۲ ۵/۱ میلی­لیتر و A۳ ۳ میلی­لیتر اسید آمینه در یک لیتر آب اعمال شد. بر اساس نتایج، اثرات متقابل کاربرد کود نیترات آمونیوم و محلول­پاشی اسیدهای آمینه بر عملکرد و غلظت نیترات معنی­دار بود. تیمار N۳A۳ با مقدار ۲۴۸۹ گرم در هر گلدان بیشترین عمکرد نسبت به بقیه تیمارها را داشت. با افزایش نیترات آمونیوم، غلظت نیترات در برگ­ها و غده تربچه افزایش یافت. بیشترین غلظت نیترات در برگ­ها در تیمار N۳A۱ (mg kg-۱ FW ۴۳۱) و در غده در تیمار N۳A۲ (mg kg-۱ FW ۱۳۳۱( مشاهده شد. کاربرد اسیدهای آمینه باعث افزایش نیتروژن کل و کاهش غلظت نیترات در برگ­ها شد. محلول­پاشی اسیدهای آمینه با تاثیر بر فعالیت آنزیم­های نیترات ردوکتاز و گلوتامین سنتتاز در آسیمیلاسیون نیترات، تجمع نیترات در برگ­های تربچه را کاهش داد ولی بر غلظت نیترات غده تاثیر معنی­دار نداشت.

اسید آمینه, تجمع نیترات, سبزیجات, گلوتامین سنتتاز, نیترات ردوکتاز