علی رضا واعظی - دانشیار، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
ساناز توحیدلو - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان
سعیده مرزوان - ۳- دانشجوی دکتری، گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زنجان

مارن­ها از مهمترین سازندهای زمین­شناسی حساس به فرسایش هستند که به­دلیل ناپایداری ساختمان خاک، حاصلخیزی کم و ذخیره رطوبتی اندک، استقرار پوشش گیاهی دایمی در آن­ها دشوار است. پلی­مرها به­عنوان یکی از گزینه­های اصلاحی برای حفظ منابع خاک در این عرصه­ها قابل بررسی می­باشند. این مطالعه به­منظور مقایسه اثر پلی­اکریل­آمید و پلی­ونیل­استات در اصلاح ویژگی­های فیزیکی خاک و بهبود جوانه­زنی در سازندهای مارنی انجام شد. پلی­اکریل­آمید و پلی­ونیل­استات در چهار سطح (صفر، ۳/۳۳، ۶/۶۶ و ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار) به سطح نمونه­های خاک در سه نوبت پاشیده شد. در کل ۳۲ جعبه تهیه و بذرهای گندم در خاک پلی­مری شده کشت شدند. ویژگی­های فیزیکی خاک و جوانه­زنی در خاک­های پلیمری­شده پس از پنج رخداد باران شبیه­سازی­شده (با شدت ۴۰ میلی­متر بر ساعت به مدت ۳۰ دقیقه) اندازه­گیری شدند. آزمایش به­صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در چهار تکرار انجام گرفت. با افزایش مقدار مصرف هر دو پلی­مر، اندازه­ خاکدانه، پایداری خاکدانه و هدایت هیدرولیکی اشباع روندی افزایشی نشان دادند و در مقابل جرم مخصوص ظاهری و مقاومت مکانیکی خاک به­طور قابل ملاحظه­ای کاهش یافتند. ظرفیت نگهداری آب خاک و آب قابل دسترس با مصرف پلی­­آکریل­آمید کاهش یافت ولی تحت تاثیر مصرف پلی­وینیل­استات قرار نگرفت. این پژوهش نشان داد که  پلی­وینیل­استات اثربخشی پایاپایی با پلی­اکریل­آمید در بهبود ویژگی­های فیزیکی خاک مارنی دارد و در مقابل موجب کاهش ظرفیت نگهداری آب خاک نمی­گردد. بنابراین، پلی­وینیل­استات می­تواند جایگزینی مناسب برای پلی­آکریل آمید در عرصه­های مارنی در نظر گرفته شود.

اصلاح کننده های خاک, پلی مر دوست دار طبیعت, ساختمان خاک, گندم دیم, مقاومت سطح