تخمین پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه آبخیز با استفاده از مدل SWAT (مطالعه موردی: حوضه بالخلوچای)

هدف از این تحقیق بررسی معادله بیلان آب و تخمین برخی از پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه آبخیز رودخانه بالخلوچای در استان اردبیل با استفاده از مدلSWAT می­باشد. اطلاعات مورد نیاز شامل، نقشه­های توپوگرافی، کاربری اراضی، اطلاعات خاک­شناسی ، بارش روزانه، دما، رطوبت نسبی و دبی جریان بود که از شرکت آب منطقه­ای و اداره منابع طبیعی استان اردبیل اخذ گردید. بر اساس نتایج تحلیل حساسیت، حساس­ترین پارامترها شامل شماره منحنی، ضریب تبخیر از سطح خاک، آب قابل دسترس خاک، بارش، دمای ذوب برف و زمان تاخیر در تغذیه آبخوان می­باشد. برای واسنجی مدل از داده­های آماری ثبت­شده برای سال­های ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۵ و برای اعتبارسنجی از آمار سال­های ۱۳۸۶ تا ۱۳۸۸ استفاده شد. دقت شبیه­سازی­ انجام­شده با استفاده از شاخص­های ضریب همبستگی (R۲)، ریشه میانگین مربعات خطا ((RMSE و خطای نسبی (RE) ارزیابی شد. پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی حوضه از قبیل شماره منحنی، زمان تاخیر در تغذیه آبخوان و هدایت هیدرولیکی اشباع برآورد گردید. مقادیر این پارامترها به ­ترتیب ۷۰ تا۸۰، ۳۰ روز و ۱۲ تا ۲۴ میلی­متر در ساعت برآورد گردید. مقادیر R۲، RMSE و RE در دوره واسنجی به ترتیب ۸۱/۰، ۹۸/۰ و ۰۷/۰ و در دوره اعتبارسنجی به­ترتیب ۶۳/۰، ۸۹/۰ و ۰۸/۰ به­دست آمدند. نتایج تحقیق نشان داد که مدلSWAT  جریان رودخانه را در مقایسه با مقادیر اندازه‎گیری شده، به­خوبی شبیه‎سازی می­کند. همچنین مقدار خطا در مرحله اعتبار­سنجی نشان داد که پارامتر­های هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی با دقت خوبی برآورد شده است.

Keywords:

اعتبارسنجی , بیلان , حوضه بالخلوچای , رواناب , واسنجی