تغییرات زمانی و مکانی تراز آب زیرزمینی دشت قروه و دهگلان و رابطه آن با خشکسالی

در سال­های اخیر پدیده خشکسالی باعث کاهش شدید آب­های سطحی در دشت قروه و دهگلان شده است. این امر موجب افزایش بهره­برداری از منابع آب­زیرزمینی و تشدید افت سطح ایستابی سفره­های این دشت گردیده است. هدف از این پژوهش بررسی واکنش آب­های زیرزمینی دشت قروه و دهگلان نسبت به وقوع خشکسالی­ها و ترسالی­ها و نیز میزان همبستگی بین آن­هاست. ابتدا مشخصه­های خشکسالی هواشناسی و هیدروژئولوژیکی به­ترتیب با استفاده از شاخص­ بارش استاندارد شده (SPI) و شاخص منبع آب­زیرزمینی  (GRI)محاسبه شد. سپس ضریب همبستگی بین شاخص SPI و GRI بدون اعمال تاخیر زمانی و با ۱، ۳، ۶، ۹، ۱۲، ۱۵، ۱۸، ۲۱، ۲۴و ۴۸ ماه تاخیر محاسبه شد. نتایج نشان داد که بیشترین مقادیر ضرایب همبستگی مثبت معنی­دار بین SPI-۲۴ وGRI-۴۸  با تاخیر ۴۸ ماهه بوده و در ۸/۸۹ درصد از چاه­هاSPI  باGRI  با تاخیر ۴۸ ماهه همبستگی مثبت معنی­دار داشته است. بنابراین خشکسالی هیدروژئولوژیکی  با تاخیر زمانی نسبت به خشکسالی هواشناسی اتفاق افتاده است. برای بررسی وجود و یا عدم وجود روند در تغییرات سطح آب­زیرزمینی از آزمون من- کندال استفاده گردید. نتایج نشان داد که در سطح اطمینان ۹۹% در طول دوره آماری مورد مطالعه سطح تراز آب چاه­های پیزومتری کاهش یافته است و متوسط کاهش تراز آب­زیرزمینی در منطقه ۸۲/۰ متر در سال بود. با توجه به نقشه­های پهنه­بندی، بیشترین روند تغییرات سطح آب­زیرزمینی مربوط به بخش مرکزی دشت است که بین ۵/۱ تا ۴/۲ متر در سال می­باشد.

Keywords:

خشکسالی , قروه- دهگلان , کمیت آب , GRI , SPI