مهدی سرائی تبریزی - دانش آموخته دکتری تخصصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه مهندسی آب، تهران، ایران
حسین بابازاده - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه مهندسی آب، تهران، ایران
مهدی همائی - استاد، گروه خاکشناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
فریدون کاوه - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم وتحقیقات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه مهندسی آب، تهران، ایران
مسعود پارسی نژاد - دانشیار، گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشکده مهندسی و فناوری کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج، ایران

آب و نیتروژن مهم ترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک هستند. بنابراین تعیین مقدار جذب آب بوسیله گیاه تحت شرایط تنش توام آب و کمبود نیتروژن می تواند در مدیریت آب در مزرعه به ویژه صرفه جویی در مصرف آب و کود با هدف حداکثر عملکرد محصول و نهایتا حداکثر سود اقتصادی نقش کلیدی ایفا نماید. هدف از انجام این پژوهش، ارائه برخی مدل های اشتقاقی جذب آب در شرایط تنش توام کمبود آب و نیتروژن و نهایتا واسنجی پارامترهای آنها برای گیاه ریحان بود. بدین منظور، مدل های اشتقاقی از ترکیب مدل میچرلیخ- بال (MB) برای تنش کمبود نیتروژن و مدل های فدس و همکاران (F)، ون گنوختن (VG)، نمایی پیشنهادی (EXP) و همایی و همکاران (H) برای تنش کم آبی و مدل لیبیگ- اسپرینگل (LS) برای تنش کمبود نیتروژن و مدل فدس و همکاران (F) برای تنش کم آبی ارائه و مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش گلدانی با چهار سطح مختلف آب آبیاری شامل ۱۲۰، ۱۰۰، ۸۰، و ۶۰ درصد نیاز آبی گیاه و چهار سطح کود نیتروژن شامل ۱۰۰، ۷۵، ۵۰ و صفر درصد نیاز کودی بر اساس آزمون خاک در ۳ تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که از میان مدل‎ های ارزیابی شده، به استناد آماره های محاسبه شده به ترتیب مدل های اشتقاقی MB و نمایی پیشنهادی (MB-EXP)، MB و فدس و همکاران (MB-F)، MB و ون گنوختن (MB-VG) و همچنین MB و همایی و همکاران (MB-H) بهترین انطباق را با داده های اندازه گیری شده داشتند.

تنش های همزمان, کم آبی, مدل های اشتقاقی پیشنهادی, نیتروژن