فاطمه نادری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد سازه های آبی، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
محسن مسعودیان - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده مهندسی زراعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
کلاوس راتچر - استاد دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، دانشگاه علوم کاربردی اوستفالیا، آلمان

در اغلب موارد سازه­های کنترل و اندازه­گیری جریان در کانال­های باز به دلیل سازگاری با مقطع کانال و یا هزینه­های بالا با طولی کمتر از عرض کانال ساخته می­شوند. هیدرولیک جریان در چنین سازه­ای متفاوت از سازه هم­عرض کانال می­باشد. در تحقیق آزمایشگاهی حاضر تاثیر فشرده نمودن جوانب سازه ترکیبی سرریز- دریچه استوانه­ای بر ضریب دبی ترکیبی آن مورد بررسی قرار گرفته است. آزمایش­ها روی فلومی به طول ۵/۷ متر، عرض ۳۰ سانتی­متر و ارتفاع ۴۶ سانتی­متر، با استفاده از مدل­های سرریز- دریچه استوانه­ای با چهار قطر ۷۵، ۱۱۰، ۱۲۵ و ۱۶۰ میلی­متر، بازشدگی ثابت ۳ سانتی­متر، درصدهای فشردگی برابر سرریز و دریچه (۱≤ ≤۲/۰) و ترکیب­های مختلف دبی و عمق جریان برای جریان آزاد انجام شد. نتایج نشان داد ضریب دبی ترکیبی به پارامترهای عمق آب بالادست به قطر استوانه ، هد روی سرریز به عمق آب بالادست  و نسبت طول تاج سازه به عرض کانال  وابستگی مستقیم دارد. از طرفی با کاهش  نرخ تغییرات ضریب دبی با تغییر پارامتر  کاهش می­یابد. در نهایت بر اساس رگرسیون غیرخطی چندگانه رابطه ضریب دبی سازه فوق بر حسب پارامترهای هیدرولیکی و هندسی موثر بر آن ارائه شده است.

استوانه ای, سرریز- دریچه, ضریب دبی, فشردگی جانبی