علی اکبر صادقی نژاد
سید علی محمد مدرس ثانوی
سید علی طباطبایی
سید مرتضی مدرس وامقی

به منظور بررسی اثر تنش کمبود آب در مراحل مختلف رشد بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب پنج رقم کلزا، آزمایش مزرعه ای به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی ۸۹-۱۳۸۸ در شهرستان ابرکوه انجام گرفت. در این آزمایش ۴ تیمار آبیاری کامل با در نظر گرفتن ۴ رژیم تخلیه رطوبت متفاوت برای خاک، بعنوان کرت اصلی، شامل تخلیه ۴۰ درصد آب قابل دسترس در تمام طول فصل رشد (I۱)، تخلیه ۸۰ درصد آب قابل دسترس از مرحله ساقه دهی تا رسیدگی (I۲)، تخلیه ۸۰ درصد آب قابل دسترس از مرحله گلدهی تا رسیدگی (I۳) و تخلیه ۸۰ درصد آب قابل دسترس از مرحله دانه بندی تا رسیدگی (I۴) بودند. ارقام کلزا به عنوان کرت فرعی در ۵ سطح شامل، هایولا ۴۰۱، زرفام، مدنا، ساریگل و آپشن ۵۰۰ مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد اثر تیمارهای مختلف آبیاری روی عملکرد و اجزاء عملکرد و کارایی مصرف آب معنی دار (۰۱/۰P≤) بود. تخلیه بیشتر رطوبت خاک در هر سه مرحله ساقه دهی، گلدهی و دانه بندی تا رسیدگی، سبب کاهش متوسط  اجزای عملکرد از جمله تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه به ترتیب با میزان ۳/۱۳٪ و ۶/۱۵٪ و در نهایت منجر به کاهش متوسط عملکرد دانه به میزان ۴/۲۱٪ نسبت به شاهد شد. کاهش عملکرد دانه در هر سه تیمار I۲، I۳، و I۴ عمدتا به دلیل کاهش غلاف در بوته و دانه در غلاف بود. کارایی مصرف آب هر سه تیمار تنش کم آبی نسبت به تیمار I۱ کاهش یافت. در بین ارقام نیز رقم هایولا ۴۰۱ بیشترین کارایی مصرف آب را داشت. در مقایسه پنج رقم مشخص شد که رقم زرفام بیشترین (۴۰۰۶ کیلوگرم در هکتار) و رقم آپشن ۵۰۰ کمترین (۲۵۱۵کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه را داشتند.

تنش کم آبی, ارقام کلزا, عملکرد, اجزاء عملکرد, کارایی مصرف آب