ویدا منتخبی کلجاهی - دانشجو
علی اصغر جعفرزاده - دانشگاه تبریز
فرزین شهبازی - دانشگاه تبریز

این تحقیق در اراضی ایستگاه تحقیقاتی کرکج واقع در ۱۲کیلومتری شرق تبریز جهت ارزیابی کیفی تناسب اراضی برای محصولات چغندر قند، پیاز و گلرنگ صورت گرفته است. اطلاعات خاکشناسی بر اساس مطالعه ۱۱ پروفیل خاک در اراضی مذکور و داده­های اقلیمی از ایستگاه کلیماتولوژی خلعت­پوشان تهیه گردید. همه نیازهای زمین نما، خاک و اقلیمی چغندر قند، پیاز و گلرنگ از جداول ارائه شده توسط سایس و همکاران اقتباس و با استفاده از آنها کلاس تناسب کیفی برای محصولات ذکر شده به روش محدودیت ساده و ریشه دوم مشخص گردید. نتایج نشان داد که منطقه مورد مطالعه برای کشت پیاز و گلرنگ از نظر اقلیمی مناسب و برای چغندرقند دارای تناسب متوسط است. بنابراین تعیین کلاس نهائی تناسب تابع خاک، شرایط زمین، نوع کشت و کار و مدیریت تولید محصول مب­باشد. بر اساس سیستم محدودیت ساده تقریبا ۹% اراضی دارای تناسب متوسط (S۲) و ۹۱% اراضی با تناسب بحرانی (S۳) برای کشت چغندرهستند. در این منطقه به ترتیب ۱۸% ، ۴۵/۴۵% ، ۲/۱۸ % و ۳۵/۱۸ %در کلاس­های S۲ ، S۳ ،N۱ (بالفعل نامتناسب ولی بالقوه متناسب) و N۲ (نامتناسب) برای پیاز قرار می­گیرند. همچنین در منطقه مطالعاتی ۸۲% و ۱۸% به ترتیب در کلاس­های S۳و N۲ برای گلرنگ اختصاص می­یابند. در روش ریشه دوم ۴۵/۴۵ % اراضی در کلاس S۳ و ۵۵/۵۴ % بقیه دارای کلاس N (نامناسب) برای چغندر بوده و برای کشت پیاز ۱۸/۱۸ % اراضی در کلاس S۲، ۴۵/۴۵% در کلاس S۳ و ۳۷/۳۶% در کلاس N، اما برای گلرنگ ۴۵/۴۵ % اراضی در کلاس S۳ و ۵۵/۵۴ % در کلاس N می­باشند. براساس نتایج حاصله اقلیم برای محصولات پیاز و گلرنگ با تناسب بالا (S۱) بوده و برای چغندرقند دارای تناسب متوسط (S۲) می­باشد. بعلاوه مهمترین محدویت­های خاک منطقه خصوصیات حاصلخیزی از جمله pH و مواد آلی می­باشد.

تناسب کیفی, روشهای محدودیت ساده و پارامتریک ریشه دوم, چغندرقند, پیاز و گلرنگ