برآورد مقاومت فروروی با بهره گیری از پارامتر های فراکتالی توزیع اندازه ذرات و خاکدانه ها

مقاومت فروروی (PR) خاک دارای تغییر پذیری بالایی است و در بسیاری از پایگاه های اطلاعاتی آگاهی چندانی درباره آن وجود ندارد. از سوی دیگر اندازه­گیری این پارامتر پرهزینه نیز می­باشد. بنابراین هدف این پژوهش برآورد PR از دیگر پارامتر­های زود یافت خاک با بهره­گیری از توابع انتقالی (PTFs) بود. تعداد ۵۳ نمونه خاک از خاک­های شاخص بر پایه سری خاک­های غالب از استان همدان نمونه­برداری شد. توزیع اندازه ذرات (کوچک تر از ۲ میلی متر)، توزیع اندازه خاکدانه­های درشت (۲۵/۰ تا ۸ میلی متر) و ریز (کوچک تر از ۲ میلی متر)، رطوبت خاک در حین اندازه گیری PR و جرم مخصوص ظاهری در آزمایشگاه اندازه­گیری شد. PR و پارامتر­های کیفی ساختمان خاک (شکل، نوع و اندازه خاکدانه) در محل نمونه برداری در دو لایه رویین (۱۰ تا ۳۵ سانتی متری) و زیرین (۲۰ تا ۴۵ سانتی متری) خاک اندازه­گیری شد. ابتدا جرم مخصوص ظاهری و رطوبت خاک که پارامتر­های مرسوم برآورد کننده PR می­باشند وارد مدل رگرسیونی شدند. سپس پارامتر­های کیفی ساختمان خاک (شکل، نوع و اندازه خاکدانه) و همچنین پارامتر های فراکتالی توزیع اندازه ذرات و خاکدانه های درشت و ریز نیز به پارامتر های پیشین افزوده شدند. در پایان میزان بهبود و برتری هر یک از مدل ها بر پایه آماره های ضریب تبیین،  ضریب تبیین تعدیل شده، مجذور میانگین مربعات خطا، معیار اطلاعات آکایک و بهبود نسبی ارزیابی شد. نتایج نشان داد که افزودن پارامتر های فراکتالی، به ورودی های مرسوم برآورد کننده PR باعث بهبود معنی دار معیار های ارزیابی صحت مدل ها شد. همچنین بکارگیری پارامتر­های کیفی ساختمان خاک به همراه پارامتر های فراکتالی توزیع اندازه ذرات باعث بهبود معنی دار پیش بینی PR شد.

Keywords:

بعد فراکتالی , توابع انتقالی , مقاومت فروروی