علی اصغر جعفرزاده - دانشگاه تبریز
طرلان شیخاوندی - دانشگاه تبریز
ویدا منتخبی کلجاهی
محمدرضا نیشابوری - دانشگاه تبریز
شکرالله اصغری - دانشگاه محقق اردبیلی

مطالعات میکروموفولوژیک در رابطه با اندازه خاکدانه ها، منافذ و نحوه توزیع آنها می تواند اطلاعات دقیق از ساختمان خاک را فراهم کرده و تفسیر رفتار خاک را تسهیل نماید. هدف از این تحقیق، بررسی اثر کاربرد مواد اصلاح کننده طبیعی (ورمی کمپوست و کود دامی پوسیده) بر خصوصیات میکرومرفولوژیک خاک می باشد که شامل الگوی توزیع اندازه منافذ خاک، خاکدانه ها، تخلخل کل و ساختمان (ریزساختار) در یک خاک لوم شنی می باشد. در این مطالعه فرض بر افزایش خاکدانه­سازی و تخلخل بر اثر کاهش نسبی منافذ میکرو و ماکرو نسبت به مزو و بهبود ساختمان خاک در مقایسه با تیمار شاهد می باشد. بدین منظور نمونه ها از ستون های خاک (لوله های PVC) با تیمارهای مختلف (خاک مخلوط شده با مقادیر متفاوت ورمی کمپوست و کود دامی پوسیده و تحت زمان­های مختلف انکوباسیون ۳۰ و ۱۸۰ روزه و در رطوبت (FC ۷۵/۰)  توسط جعبه های کوبیانا به ابعاد ۶×۴×۳ سانتی متر از قسمت بالایی ۳۰-۰ سانتی­متری لوله­ها تهیه گردید. پس از هوا خشک شدن، نمونه ها بوسیله رزین و سخت کننده، سفت و سخت گردیده و از آن ها مقاطع نازک تهیه و با میکروسکوب پلاریزان مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده توسعه یافتگی ساختمان بویژه در سطح دوم هر دو اصلاح کننده (به ترتیب برای ورمی کمپوست و کود دامی پوسیده ۵ و۲۵ گرم در کیلوگرم خاک خشک) و زمان انکوباسیون ۱۸۰ روز مشاهده شد که تاثیر قابل توجهی را بر خاکدانه سازی داشته و خاکدانه های درشت و کاملا توسعه یافته را بوجود آورده اند. هر دو اصلاح کننده آلی، منافذ مزو و ماکرو را افزایش داده که در سطح دوم و زمان انکوباسیون ۱۸۰ روز این تغییرات چشمگیر می باشد.

اصلاح کننده آلی, تخلخل کل, توزیع اندازه منافذ, خاکدانه سازی, ساختمان خاک, میکرومرفولوژی