فریبا عبدالهی - دانشگاه محقق اردبیلی
شکراله اصغری - دانشگاه محقق اردبیلی
ناصر علی اصغرزاد - دانشگاه تبریز

لجن فاضلاب در سال­های اخیر در بسیاری از کشورها به عنوان یک کود آلی ارزان قیمت و غنی از عناصر غذایی از اهمیت قابل توجهی برخوردار گردیده است. هدف این تحقیق بررسی تاثیر لجن بیولوژیک کارخانه پتروشیمی تبریز بر برخی شاخص­های بیوشیمیایی و شیمیایی و نیز تغییرات آنها با زمان در یک خاک آهکی منتخب از مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی بود. آزمایش گلخانه­ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار به ترتیب در شرایط دمایی و رطوبتی ۴ ± ۲۲ درجه سلسیوس و ۷۵ درصد رطوبت ظرفیت مزرعه­ای خاک در مدت ۶ ماه اجرا گردید. فاکتور اول مقادیر لجن شامل صفر، ۲۵، ۵۰، ۷۵ و ۱۰۰ تن در هکتار و فاکتور دوم زمان­های انکوباسیون شامل ۳۰، ۹۰ و ۱۸۰ روز بودند. نتایج نشان داد که در کلیه مقادیر مصرفی لجن، متوسط تعداد کل میکروارگانیسم­ها، تنفس تحریک شده با بستره، هدایت الکتریکی، کربوهیدرات قابل عصاره­گیری با آب داغ و درصد نیتروژن کل به ترتیب حدود ۲۳، ۵۳، ۱۰۵، ۵۸ و ۱۳۸ درصد نسبت به شاهد به­طور معنی­دار افزایش یافتند. همچنین اثر زمان انکوباسیون بر کلیه پارامترها بجز جمعیت کل میکروارگانیسم­ها، در سطح احتمال یک درصد معنی­دار گردید. مقادیر کربوهیدرات و نیتروژن در تیمارهای لجن به طور معنی­دار در زمان ۱۸۰ روز نسبت به ۳۰ روز افزایش یافت.

خاک آهکی, زمان انکوباسیون, شاخص های بیوشیمیایی, لجن پتروشیمی تبریز