مریم رضایی نوده
علی افشاری
محسن یزدانیان
غلامعلی آساده

سوسکهای خانوادهی Carabidae یکی از فراوانترین و متنوعترین گروههای شکارگر عمومیخوار در بومسامانههای کشاورزی به شمار میروند و در نگه داشتن جمعیت آفات زیر آستانهی اقتصادی نقش مهمی را ایفا میکنند. در این بررسی که طی سالهای ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ در شهرستان آزادشهر واقع در شرق استان گلستان انجام گرفت، با استفاده از تلههای گودالی، از جوامع سوسک های این خانواده در باغهای زیتون، هلو و مخلوط هلو- زیتون نمونهبرداری و با استفاده از شاخصهای Shannon-Weaver و Margalef، تنوع زیستی آنها برآورد گردید. سوسکهای این خانواده در باغهای منطقه از غنای گونهای بالایی برخوردار بودند و تعداد ۳۱، ۱۹ و ۱۲ گونه به ترتیب از باغهای مخلوط هلو- زیتون، هلو و زیتون جمعآوری و شناسایی شدند. گونههای غالب در این بومسامانهها به ترتیب عبارت بودند از Harpalus rufipes (De Geer)، H. rufipes وCalathus peltatus Kolenati . مقادیر شاخص تنوع Shannon در این سه بومسامانه به ترتیب ۱۸/۰ ± ۵۹/۱،۲۱/۰ ± ۵۲/۱ و ۲۳/۰ ± ۵۷/۱ و ضریب یکنواختی Brillouin در آنها به ترتیب ۰۴/۰ ± ۴۶/۰، ۰۷/۰ ± ۵۱/۰ و ۱۳/۰ ± ۶۵/۰ محاسبه شدند. بین مقادیر شاخصهای تنوع در باغهای مطالعه شده تفاوت معنیداری مشاهده نشد، ولی یکنواختی فراوانی سوسکهای Carabidae در باغهای زیتون از باغهای دیگر به طور معنیداری بزرگتر بود. همچنین، تنوع زیستی این سوسکها در حاشیههای باغهای مطالعه شده از بخشهای مرکزی آنها به طور معنیداری بیشتر بود. با توجه به تنوع بالای سوسکهای این خانواده در باغهای منطقه، رعایت برخی از اصول بومشناختی مانند عدم برداشت پوششهای گیاهی در حاشیهها و یا درون باغها به حفاظت و افزایش کارایی این گروه از دشمنان طبیعی کمک خواهد نمود.

Carabidae, تنوع زیستی, بومسامانههای باغی, آزادشهر