مطالعه ی دو شکلی جنسی کرم سیب، Cydia pomonella (Lep.: Tortricidae)، با استفاده از ریخت سنجی هندسی در شمال غرب ایران

برای بررسی دوشکلی جنسی کرم سیب، افراد نر و ماده در قالب ۹ جمعیت جغرافیایی از چهار استان شمال غرب کشور شامل آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان در پاییز سال ۱۳۸۲ جمع آوری شد. با تبدیل مختصات هندسی لندمارک ها به متغیرهای شکلی، تعداد ۲۶ و ۱۸ متغیر شکلی به ترتیب برای بال های جلو و عقب حاصل گردید. برای این متغیرها، RWA انجام و حدود نهایی تغییرات بال در دو جنس تعیین شد. پس از محاسبه ی اندازه ی متوسط افراد، آزمون آلومتری انجام گردید. اثر متقابل جمعیت در جنس نیز در هر دو بال معنی دار بود. برای تعیین سهم متغیرهای شکلی یکنواخت و غیر یکنواخت، تجزیه ی واریانس چند متغیره ی جداگانه برای هر دو نوع متغیرها انجام شد که نتایج نشان دهنده ی سهم بیشتر متغیرهای شکلی غیر یکنواخت در تغییرات شکلی افراد نر و ماده در جمعیت های مختلف، به ویژه در بال عقب بود. تجزیه ی واریانس ساده برای آزمون تفاوت اندازه ی متوسط (centroid size) افراد در دو جنس نشان داد که اندازه ی متوسط افراد ماده به طور معنی دار بیشتر از افراد نر بود. آزمون آلومتری نشان داد که رابطه ی غیر معنی داری بین اندازه ی متوسط و تغییرات شکل بال ها در جنس نر و ماده وجود داشت. بدین ترتیب اندازه تاثیری در دوشکلی بال های جلو و عقب افراد جنسی نداشت. بر اساس نتایج RWA، بال عقب در تفکیک افراد نر و ماده بهتر از بال جلو عمل کرده بود و اختلاف شکل بال، پهن بودن قاعده ی بال را در ماده ها نسبت به نرها خصوصا در بال عقب کاملا روشن نمود.

Keywords:

ریخت سنجی هندسی , دوشکلی جنسی , کرم سیب , Cydia pomonella