مژده خلیلی - دانش آموخته کارشناسی ارشد آبیاری و زهکشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی اکبری - دانشیار موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی
ابوطالب هزارجریبی - دانشیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
مهدی ذاکری نیا - استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
فریبرز عباسی - استاد موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی

کاهش چشم­گیر کمیت و کیفیت منابع­ آب در دسترس، بشر را وا می­دارد تا آب را به شکلی درست­تر مصرف کند.  سیستم­های نوین آبیاری مانند آبیاری زیرسطحی، از راه­هایی هستند که باعث افزایش بازده و کارایی مصرف آب می­شوند.  در این روش­های آبیاری، با توزیع آب در داخل نیم­رخ خاک، سطح خاک خشک باقی می­ماند و تبخیر کاهش می­یابد.  در طراحی آبیاری قطره­ای زیر­سطحی، شکل و ابعاد پیاز رطوبتی عامل اصلی در تعیین عمق نصب لوله­های قطره­چکان­دار و فاصله قطره­چکان­ها از یکدیگر است و به این منظور مدل­های زیادی ارائه شده که با داشتن مشخصات هیدرولیکی خاک، دبی خروجی و حجم آب خارج شده، می­توانند تخمین قابل قبولی از شکل پیاز رطوبتی ارائه ­دهند.  در این تحقیق، برای برآورد پیاز رطوبتی از روش آنالیز ابعادی، به دلیل ساده بودن و نیز کم بودن تعداد پارامترهای موردنیاز، به عنوان مدل تجربی و مدل عددی HYDRUS-۲D استفاده شد.  مقادیر اندازه­گیری شده، شکل پیاز رطوبتی در سیستم آبیاری قطره­ای زیر­سطحی (شامل عمق خیس ­شده در پایین قطره­چکان، عمق خیس ­شده در بالای قطره­چکان و عرض خیس ­شده) در یک خاک لومی با عمق نصب ۴۰ سانتی­متر زیر سطح خاک با دبی ۵/۳ لیتر در ساعت با نتایج هر دو مدل مقایسه شد.  ضریب تبیین بالای بین ۸۸/۰ تا ۹۷/۰ برای مدل HYDRUS-۲D و ۹۴/۰ تا ۹۸/۰ برای مدل تجربی به دست آمد که دقت هر دو مدل را در تعیین ابعاد پیاز رطوبتی در آبیاری قطره­ای زیرسطحی نشان می­دهد