عزت اله عسکری اصلی ارده - استادیار دانشگاه محقق اردبیلی
سهیلا یاوری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی

یکی از خواص زیست­مکانیکی مهم محصول برنج که در طراحی ماشین­های برداشت و پس از برداشت مورد استفاده قرار می­گیرد، نیروی کوبش یا نیروی لازم برای جدا کردن دانه از خوشه است.  این عامل در تعیین میزان توان مصرفی خرمنکوب­ها و کمباین­های برنج، بازدهی کوبش و نیز تلفات ریزش نقش اساسی دارد.  در این تحقیق مقدار این نیرو در سه سطح رطوبتی (۱۲ درصد، ۱۶ درصد، و ۲۳ درصد بر پایه تر) و چهار سرعت اعمال نیرو (۵ ، ۲۰، ۳۵، و ۵۰ میلی­متر بر دقیقه)، در سه جهت متفاوت (در راستای محور طولی دانه، عمود بر وجه جلویی و عمود بر وجه جانبی) و در موقعیت­های مختلف دانه روی خوشه (ابتدا، وسط، و انتها)، برای ارقام متداول برنج (علی کاظمی، هاشمی، و خزر) در منطقه گیلان، در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی و با پنج تکرار مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.  برای اندازه­گیری این نیرو از دستگاه آزمون کشش-فشار محصولات زیستی و گیره­های نگهدارنده مخصوص استفاده شد.  میانگین داده­ها از نظر آماری مورد مقایسه قرار گرفت.  نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که مقدار نیروی کوبش در ارقام مختلف تفاوت­های معنی­داری دارند.  محتوای رطوبت محصول، نحوه اعمال نیرو، سرعت اعمال نیرو، و محل انتخاب نمونه در خوشه بر نیروی کوبش اثر معنی­داری داشت.  بیشترین مقدار میانگین نیرو ۶۲۰/۲ نیوتن در رقم هاشمی، با محتوای رطوبت دانه ۱۶ درصد بر پایه تر ، در حالت بارگذاری کششی با سرعت ۳۵ میلی­متر بر دقیقه و در ابتدای خوشه مشاهده شد.