نسترن کیانپور - Ph.D. Student in General Linguistics, Islamic Azad University, Zanjan, Iran
محمد رضا اروجی - Assistant Professor of General Linguistics, Islamic Azad University, Zanjan, Iran
بهزاد رهبر - Assistant Professor of General Linguistics, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran

پژوهش حاضر با هدف تحلیل انتقادی اولین گفتمان ترامپ و حسن روحانی درباره برنامه جامع مشترک (برجام) در تاریخ ۱۳ اکتبر ۲۰۱۳ از دیدگاه دستور نظام مند (مایکل هلیدی، ۱۹۸۵) انجام شده است. در این راستا، متون اولین سخنرانی های روسای جمهور ایران و آمریکا بررسی شد. در انجام این پژوهش علاوه بر تحلیل کیفی، از بررسی کمی، شامل محاسبه فراوانی و آزمون های آماری من ویتنی نیز استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش نشان می دهد سخنرانی هر دو رئیسجمهور خالی از ایدئولوژی نیست و آمریکاستیزی در گفتمان روحانی و ایرانهراسی در گفتمان ترامپ نمایان است. در سخنان هر دو رئیسجمهور برجستگی نکات مثبت خودی و نکات منفی دیگری مشهود است و هر دو درصدد بودند یکدیگر را مقصر اوضاع نابسامان منطقه نشان دهند. روحانی بر وحدت ملی، نقش سپاه پاسداران در یاری رساندن به مردم مظلوم منطقه، و نقش حکومت ایران در ایجاد صلح و آرامش در منطقه تاکید داشت درحالیکه ترامپ به جاهطلبی ایران در توسعه انرژی هسته ای و نقش مخرب سپاه در برافروختن آتش درگیری و بی ثباتی در منطقه اشاره میکند. دستور نقش گرایی بهتنهایی می تواند از پس تحلیل انتقادی گفتمان های سیاسی برآید. همچنین این مدل زبانی با کمک سه فرانقش تجربی، بینافردی و متنی می تواند سخنان هر دو رئیسجمهور را تحلیل و براساس عناصر موجود در هر یک از فرانقشها از قبیل کاربرد ضمیر، زمان، افعال وجهی، فرایندها و آغازگرهای بهکاررفته در هر دو متن، ایدئولوژی نهفته در پس هر یک را شناسایی و اهدافشان را مشخص کند.

Critical Discourse Analysis, Experiential Metafunction, Interpersonal Metafunction, Textual Metafunction, sociolinguistics