علی محمد مصدق راد
مهدیه حیدری
محیا عباسی
مهدی عباسی

زمینه و هدف: روش مرور واقع گرایانه (Realist Review)  برای مرور و ترکیب شواهد مرتبط با مداخلات پیچیده نظام سلامت معرفی شد. این روش با تبیین روابط علیتی بین مداخله و نتایج حاصله، به تفسیر نتایج مداخلات می پردازد. این مطالعه با هدف تبیین روش مرور واقع گرایانه در نظام سلامت انجام شد. روش کار: این پژوهش به روش مرور حیطه ای انجام شد. مقالات مرتبط با روش شناسی مرور واقع گرایانه در حوزه سلامت در بازه زمانی سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ میلادی در پایگاه های داده الکترونیکی Pubmed، Scopus، Science Direct، Embase و موتورهای جستجوگر Google Scholar و Google جمع آوری شد. در نهایت، ۴۹ مقاله انتخاب و با روش تحلیل روایتی بررسی شدند. نتایج: مرور واقع گرایانه یک رویکرد تئوری محور برای ترکیب شواهد مرتبط با اجرای مداخلات پیچیده اجتماعی در قالب روابط علیتی بین برنامه مداخله، زمینه، مکانیسم و پیامد است که به تبیین و توضیح چگونگی و چرایی موفقیت یا شکست این مداخلات می پردازد. یک پروتکل اجرایی برای انجام مرور واقع گرایانه معرفی شد که شامل سه مرحله تبیین، توسعه و اصلاح تئوری برنامه مداخله و هفت گام تعیین سوالات پژوهش، تبیین تئوری اولیه برنامه مداخله، توسعه استراتژی های جستجو، جمع آوری، ارزشیابی و انتخاب شواهد، ترکیب شواهد، اصلاح تئوری برنامه مداخله و ارائه پیشنهاد است. همچنین، ساختار نگارش مقاله مرور واقع گرایانه و چک لیست ارزشیابی مطالعات مرور واقع گرایانه بیان شدند. نتیجه گیری: مرور واقع گرایانه روش مناسبی برای ارزشیابی مداخلات پیچیده نظام سلامت است که توضیحی از نحوه ارتباط یک مداخله سلامت با نتایج بدست آمده ارائه می دهد. مرور واقع گرایانه توضیح می دهد که یک مداخله بهداشتی و درمانی برای چه کسانی، در چه شرایطی، چگونه و چرا کار می کند؟

Realist Review, Methodology, Health System, پژوهش مرور واقع گرایانه, روش شناسی, نظام سلامت