ارزیابی خطر سلامت سرب در گرد و غبارهای اتمسفری شهر تهران در فصل های مختلف

زمینه و هدف: فلزات سنگین موجود در گرد و غبارهای اتمسفری قادرند از طریق بلع، تنفس و تماس پوستی وارد بدن انسان شده و موجب بیماری­های گوناگون شوند. تحقیق حاضر با هدف تعیین غلظت فلز سرب در گرد و غبارهای اتمسفری و ارزیابی ریسک سلامت آن­، طی زمستان ۱۳۹۷ تا پاییز ۱۳۹۸در مناطق ۹، ۱۰، ۱۱ و ۱۲ شهرداری تهران انجام شد. روش­کار: دو نقطه در غرب و شرق منطقه ۹ و یک نقطه در شرق مناطق ۱۱،۱۰ و ۱۲ (نقاط غرب مناطق ۱۰، ۱۱ و ۱۲ هم مرز با شرق منطقه مجاور بود) تعیین و گرد و غبارهای اتمسفری بصورت ماهانه در طی یک سال جمع­آوری شدند. یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل مکان نمونه­برداری و زمان (فصل­های) نمونه­برداری بود. غلظت سرب بعد از عصاره­گیری با اسید­کلریدریک و اسید نیتریک غلیظ (با نسبت ۳:۱) تعیین شد. نتایج: نتایج نشان داد کمترین غلظت فلز سرب در فصل زمستان و در نقطه ۹W (تهرانسر) برابر ۱/۱۷۷ و بیشترین غلظت سرب در فصل پاییز و در نقطه ۱۱E (خیابان وحدت اسلامی) ۴۶/۹۸۷ میلی­گرم بر کیلوگرم بود. نتایج نشان داد بلعیدن گرد و غبارهای اتمسفری اصلی­ترین راه قرار گرفتن در معرض سرب بود و بیش از ۹۰% از شاخص­خطر  بیماری­های غیر­سرطانی فلزات سرب، مربوط به  HQ(معادله خطر) بلع بود. نتیجه گیری: در فصل زمستان  مقدار HQ و HI (شاخص تجمعی خطر بیماری­های غیر­سرطانی) برای سرب و برای افراد بالغ و کودکان کمتر از حد مجاز بود و خطری سلامت افراد را تهدید نمی­کرد اما در بهار، تابستان و پاییز مقدار شاخص خطر سرب برای کودکان بالاتر از حد مجاز بود و ریسک ابتلا به بیماری­های غیرسرطانی در کودکان در تمام مناطق نمونه برداری بالا بود.

Keywords:

Atmospheric Dust , Lead , Health Risk , Tehran , گرد و غبار اتمسفری , سرب , خطر سلامت , تهران