اثر روند کاربری اراضی بر میزان مصرف آب کشاورزی در حوضه دریاچه ارومیه در ۲۰ سال آتی با استفاده از زنجیره مارکوف

زمینه و هدف: کاهش سطح تراز آبی دریاچه ارومیه و اثرات آن بر محیط پیرامون این دریاچه از موضوعات و چالش های مهم ملی و بین المللی در دو دهه اخیر بوده است. براساس مطالعات صورت گرفته یکی از مهمترین عامل اثرگذار بر این روند کاهشی، افزایش برداشت به-ویژه جهت امور کشاورزی بوده است. برهمین اساس هدف پژوهش حاضر شبیه سازی وضعیت آینده منابع آب حوضه دریاچه ارومیه، تحت تاثیر مساحت کاربری های کشاورزی جهت برنامه ریزی بهتر آینده منابع آب این حوضه می باشد.روش پژوهش: به این منظور، نخست داده های تصاویر ماهواره ای لندست در بازه زمانی سال ۲۰۰۰ الی ۲۰۲۰ به کمک الگورتیم SVM در نرم افزار ENVI۵.۳ طبقه بندی و صحت طبقه بندی با استفاده از الگوریتم Kappa Coefficient سنجیده شد. در ادامه آمارها و اطلاعات مربوط به تغییر الگوی کشت (از زراعی به باغی) و منابع آب ورودی به دریاچه ارومیه محاسبه گردید. درگام بعد با استفاده از دو روش LCM, CA-MARKOV شبیه سازی تغییرات کاربری اراضی برای سال ۲۰۳۰ و ۲۰۴۰ انجام شد و در نهایت پس از مشخص نمودن میزان تغییرات هریک از کاربری ها، میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی در حوضه آبریز با استفاده از مدل NETWAT شبیه سازی شد.یافته ها: نتایج حاصل از بررسی ها نشان داد که مساحت دو کاربری کشاورزی آبی و باغ به ترتیب از ۱۴۵۰ و ۳۹۵ کیلومترمربع در سال ۲۰۰۰ به بیش از ۳۶۰۰ و ۱۶۵۰ کیلومترمربع در سال ۲۰۴۰ افزایش خواهد یافت. همین امر باعث افزایش میزان آب مورد نیاز جهت امور کشاورزی از ۱۵۰۰ میلیون مترمکعب در سال ۲۰۰۰ به بیش از ۴۱۰۰ میلیون مترمکعب در سال ۲۰۴۰ خواهد شد.نتایج: به کاربری کشاورزی آبی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ به میزان Km۲ ۱۲۵۳.۰۵ افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف این میزان در سال ۲۰۴۰ به Km۲ ۲۰۴۹.۵۴ می‫رسد، که میزان مصرف آب را ۱ میلیارد و ۴۷۳ میلیون مترمکعب افزایش می‫دهد. به کاربری باغات از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ به میزان Km۲ ۶۸۸.۰۲ افزوده شده که طبق پیش‫بینی به روش مارکوف  این میزان در سال ۲۰۴۰ به Km۲ ۱۲۷۶.۱۴ می‫رسد، که میزان مصرف آب را ۷۰۳ میلیون مترمکعب افزایش می‫ دهد. به کاربری دیم از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ به میزان Km۲ ۳۶۷.۰۶ افزوده شده که طبق پیش‫بینی بروش مارکوف  این میزان در سال ۲۰۴۰ به Km۲ ۵۳۱ می‫رسد، که میزان مصرف آب را MCM ۲۵۳ افزایش می‫دهد.

Keywords:

تغییرات کاربری اراضی , مصرف آب , سلول های خودکار , زنجیره مارکوف , حوضه دریاچه ارومیه