محسن هراتی - دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران
منصوره زارعان - استادیار گروه علوم اجتماعی و مطالعات توسعه، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

ازدواج از جایگاه خاصی در دین زرتشتی و دین اسلام (مذهب شیعه دوازده امامی) برخوردار است. یکی از اشکال ازدواج، ازدواج موقت است. در سنت زرتشتی اواخر دوران ساسانی، شواهدی مبنی بر ازدواج موقت وجود دارد که می توان آن را با متعه یا ازدواج موقت در اسلام مقایسه کرد. در این پژوهش، ابتدا به وجود ازدواج موقت، انواع آن و سپس حقوق و تکالیف زن در سنت زرتشتی، با توجه به مستندات موجود در متون زرتشتی و پژوهش های شرق شناسان می پردازیم و سپس همین موضوع را از منظر اسلام بررسی می کنیم و همانندی ها و مغایرت ها را نشان خواهیم داد. به نظر می رسد ازدواج موقت در دین زرتشتی و اسلام همسانی بسیار دارد؛ اگرچه گاه در اهداف و شرایط این نوع ازدواج مغایرت های بنیادینی دیده می شود. با توجه به وجود رد پای این نوع ازدواج در ایران باستان، سنت زرتشتی و همچنین اعراب جاهلی می توان دریافت که ازدواج موقت از احکام تاسیسی اسلام نیست. اسلام ازدواج موقت را پس از جرح و تعدیل، به گونه ای امضا کرده است که عدالت درباره طرفین برقرار شده و هر یک از ایشان به منافع مد نظر خود برسند.

ازدواج موقت, ستر, ایوگین, استقراضی, خویدوده, شیعه دوازده امامی, سنت زرتشتی