علی کاظمی رضایی - Kharazmi University
علیرضا مرادی - Kharazmi University
مهناز شاهقلیان - Kharazmi University
محمدحسین عبدالهی - Kharazmi University
هادی پرهون - Razi University

مقدمه: مشکلات مربوط به حافظه به­ویژه بیش­کلی­گرایی حافظه شرح­حال نقش محوری در ایجاد، تداوم و درمان اختلال استرس پس از سانحه دارد. از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش اختصاصی­کردن خاطرات در کاهش علائم شناختی و هیجانی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه  انجام شد. روش کار: این پژوهش از نوع ­آزمایشی (پیش­آزمون-پس­آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه) بوده است. جامعه آماری در این مطالعه شامل تمامی افراد دارای تجربه ترومای زلزله و نشانگان PTSD ساکن شهرستان سرپل ذهاب در سه ماهه اول سال ۱۴۰۱ بود. ۳۰ نفر از بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه به­صورت نمونه­گیری دردسترس به­عنوان نمونه انتخاب و به­صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و کنترل (۱۵ نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش طی ۶ جلسه ۹۰ دقیقه­ای، یک روز در هفته تحت  آموزش اختصاصی­ سازی خاطرات قرار گرفت اما برای گروه کنترل هیچ مداخله­ای صورت نگرفت. هر دو گروه (کنترل و آزمایش) قبل و بعد از مداخله و پس از پیگیری یک ماهه به پرسشنامه­های مقیاس دشواری در تنظیم هیجان- فرم کوتاه (DERS-۱۶)، مقیاس توجه به اطلاعات مثبت و منفی APNIS)) و مقیاس نقص در کارکردهای اجرایی بارکلی (BDEFS) پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش آزمون تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم­افزار SPSS  نسخه­ی ۲۸ استفاده شد. یافته ها: بین میانگین نمره­ های پس­آزمون گروه مداخله و شاهد تفاوت معنی­داری وجود داشت، بدین ترتیب که آموزش اختصاصی کردن خاطرات به ­طور معناداری منجر به کاهش بدتنظیمی­هیجانی منفی، سوگیری توجه و نارسایی بازداری در گروه مداخله شد (۰۵/۰>P)، همچنین در مرحله پیگیری یک ماهه این تفاوت حفظ شده است. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به­دست آمده، استفاده از درمان­های گروهی همچون برنامه آموزش اختصاصی­کردن خاطرات اثرات مثبتی بر کاهش بدتنظیمی­هیجانی منفی، سوگیری توجه و نارسایی بازدرای افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بر جای می­گذارد. لذا به­عنوان یک مداخله موثر جهت کاهش مشکلات شناختی و هیجانی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه توصیه می­شود.

Memory Specificity Training, post-traumatic stress disorder, Emotional dysregulation, attention bias, Inhibition deficite., اختصاصی کردن خاطرات, اختلال استرس پس از سانحه, بدتنظیمی هیجانی, سوگیری توجه, نارسایی بازداری.