محمدجابر جاری پورقهرود - دانشجوی کارشناسی ارشد مطالعات تاریخی هنر اسلامی دانشکده هنر. دانشگاه نیشابور

هندسه شاخه ای از ریاضیات است که با شکل، اندازه، موقعیت نسبی شکل ها و ویژگی های فضا سروکار دارد. هندسه و تاملات مربوطبه آن هرگز از نظام مهندسی و هنری جهان رها و جدا نبوده است. انسان از همان دمی که براین جهان چشم می گشاید در حوزه حکمرانیهندسه گام می نهد و با نقوش و صور گوناگون زیست مادی و معنایی می کند. اندیشه هندسی انسان همیشه او را در گشایش جهان های جدیدیاری داده است. انسان به مدد هندسه توانست به فهم و انتقال لایه های ناپیدای وجود دست یابد و جهان را به وجه وسیع تر و عمیق تری بفهمد.در این میان هندسه مقدس که پیوسته می کوشد تا به طهارت فضایی و مادی زیست بوم انسان بپردازد و عالی ترین و ماندگارترین وجوه معنویرا بکاود و بنمایاند در کنار ادیان رشد کرده است؛ تعبیر هندسه مقدس در آرا ء سنت گرایان اسلامی به دفعات آمده است. همان اندیشمندانی کهتقدس هندسه را با خصایصی مانند راز و رمز، اشارتش به والایی و مبدا هستی، فرا زمانی و فرا مکانی بودن و فهمش از طریق روح انسان تبیینکرده اند. این مقاله با هد ف تبیین برخی از وجوه مهم هندسه مقدس و به روش مطالعات توصیفی تحلیلی از منظر کیفی می کوشد تا اهمیتاندیشیدن به ابعاد گوناگون هندسه مقدس را به مثابه امکانی در نیل به ژرفایی هنر و معماری اسلامی را خاطر نشان سازد .

هنرو معماری اسلامی، هندسه مقدس، عدد، گره