ایوب عسکری - علوم و مهندسی محیط زیست، گرایش ارزیابی دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان

۱۰/۵ درصد از مساحت ایران به مناطق حفاظت شده اختصاص پیدا کرده است تا در این مناطق زیستگاههای گیاهی و جانوری کشور حفظ و حراست شوند. این هدف تاکنون با تلاش و زحمت فراوان محیط-بانان که حتی با فدا کردن جانشان هم همراه بوده پی گرفته شده است. در بسیاری از این مناطق فعالیت هایی ازقبیل راهسازی، استخراج معادن، کشاورزی، دامپروری و غیره وجود دارد که متاسفانه برخی از آنها با فلسفه وجودی این مناطق تضاد و تعارض دارند؛ چون بهره برداریها غیراصولی بوده و ضابطه مند نیست. این مناطق ظرفیت محدودی دارند که باید مورد توجه قرار گیرد؛ چراکه وارد کردن فشار بیش از حد به این ۱۰ درصد عواقب جبران ناپذیر و خطرناکی در پی دارد. نباید از این مناطق انتظار اشتغال زایی و رفع مشکلات اقتصادی را داشت چون کارکرد آنها در اصل حفاظت از گیاه، جانور و اکوسیستم است. آمارها نشان میدهد که فشار زیادی به مناطق حفاظت شده کشورمان وارد میشود و بارگذاریهای انجام شده خارج از توان این مناطق است. با توجه به اهمیت بالای مناطق حفاظت شده، در این راستا منطقه حفاظت شده بدر و پریشان از نظرات مخاطرات در منطقه در قالب دو بخش حوادث طبیعی و محیط زیستی (فیزیکی، بیولوییکی و اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی) شناسایی گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که منطقه مورد بررسی با توجه به برنامه ریزی مدیریتی فعلی از وضعیت مناسبی برخوردار نیست. لذا به نظر میرسد . در این پژوهش ۲۵ عامل ریسک بر اساس بازدید میدانی، گزارش وضع موجود و مصاحبه با کارشناسان بومیان تشخیص داده شد. سپس بر اساس پرسشنامه دلفی ۱۳عامل ریسک نهایی شدند. روش AHP ، اولویت بندی ریسکهای منطقه حفاظت شده بدر و پریشان و سطح بندی آنها ارائه شده است همانطور که ملاحظه میشود، از میان معیارهای منتخب محیط زیستی با ضریب تصرف مالکیت شخصی ، تبدیل اراضی ملی به زارعی ۱,۵۹ و کمبود تجهیزات حفاظتی و محیط بان دارای بیشترین ضریب اهمیت و احداث خطوط نیرو با ضریب اهمیت ۰,۹۵ است. همانطور که ملاحظه میشود، از میان معیارهای منتخب بیولوژیکی با ضریب ۱ دارای بیشترین ضریب اهمیت و بروز آفات و حیات وحش با ضریب اهمیت ۰۴۲ دارای کمترین ضریب اهمیت است.

مناطق حفاظت شده/ بدر و پریشان/ تهدیدات محیط زیست/ تصمیم گیری چند معیاره