فاطمه غفوری - کارشناسی ارشد ارتباط تصویری، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
عفت السادات افضل طوسی - استاد گروه پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران، نویسنده مسئول

گرافیتی، هنری برای انتقال پیام است که با ترسیم حروف و تصاویر بر روی دیوار های شهر صورت می گیرد. انسان های اولیه برای شکار و به عنوان جادو تصاویر و نقش هایی را روی دیوار غارها ترسیم می کردند، اما امروزه این تصاویر را هنرمندان برای بیان مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به کار می برند. هنر گرافیتی در بسیاری از کشورهای آمریکایی و اروپایی قدمتی دیرینه دارد، اما در ایران سابقه چندانی ندارد و یک هنر قانونی محسوب نمی شود. این پژوهش، نوشتار در برخی از گرافیتی های شهر تهران را بررسی می کند تا ارتباط آن با هنر خوشنویسی مشخص شود. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی و با جمع آوری اطلاعات به روش میدانی انجام شده است و می کوشد تا جایگاه و ارتباط نوشتار در گرافیتی را با خطوط رایج بررسی کند تا مشخص شود که جنبه زیبایی شناسی یا معناشناسی دارند که هدف این پژوهش است. مقاله حاضر تاثیر خوشنویسی، نقاشی خط و خطوط غربی بر روی نوشتار در هنر گرافیتی ایران را به عنوان پرسش این مقاله بررسی می کند. دستاورد حاصل از این پژوهش نمایانگر این است که این نوشتارها چیدمان حروف هستند که جنبه زیبایی شناسی دارند، در عین حال برخی متنی دارند که بازتاب شرایط جامعه است؛ لذا نوشتار در گرافیتی جنبه زیبایی شناسی و معناشناسی دارد. همچنین نوشتار در هنر گرافیتی با خطوط در خوشنویسی سنتی، نقاشی خط و خطوط غربی ارتباط دارد. این آثار از لحاظ ظاهری شبیه به خوشنویسی سنتی است، اما گرافیتی نویس ها با توجه به رعایت نکردن قواعد اصلی، تغییراتی در این خطوط ایجاد کرده و خطوطی بدیع ابداع کرده اند.

کلیدواژه ها: هنر گرافیتی, هنر خیابانی, خوشنویسی, نقاشی خط