رضا رفیعی راد - دانشجوی دکتری هنرهای اسامی، دانشکده هنرهای صناعی، دانشگاه هنر اسامی، تبریز ، ایران.

هنرمندان ایرانی در مواجهه با نقاشی غربی، واکنش های متفاوتی نشان دادند. برخی از این نقاشان، عناصر و اصول سنت تصویر کشور را در نقاشی معاصر، احیا کردند. بیتا وکیلی، یکی از این نقاشان است که در عرصه های داخلی و خارجی موفقیت های زیادی داشته و با شناخت ویژگی های نقاشی مدرن، آثار چشمگیری را به هنر معاصر ایران عرضه کرده است. آثار او مملو از نقوش ابر یا نقوش سنگ مرمر بر روی بوم است. از طرف دیگر، در فرجامین سال های سده نهم هجری قمری، شیوه ابری سازی در کاغذسازی سنتی ایران ابداع شد که به آن کاغذ ابری نیز اطلاق می شد. حال سوال این است که چگونه سنت ابری سازی در آثار بیتا وکیلی ظهور پیدا کرده است. در پاسخ به این سوال، یافته های این مقاله که با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، آرشیوی و اینترنتی به انجام رسیده، نشان می دهد که در آثار این هنرمند، ابری سازی دگرگونی های جدیدی یافته و با کارکردی متفاوت بر روی بوم تجلی می یابد. به طوری که نقش مایه ابر با تاکید بر رویکرد علم گرایانه مدرنیستی، نقشه های جغرافیایی و عکس های ماهواره ای را بازنمایی می کند. همچنین احیا و کارکرد متفاوت ابری سازی در دوره اول نقاشی های این هنرمند بر اساس تغییر در روش تولید، تحول در مصالح و تغییر در میزان ارجمندی جایگاه نقش مایه ابر و همچنین در دوره دوم علاوه بر این ها با جایگزین کردن استعاره تصویری مصالح فلزی به جای المان تصویری واژه ها (خوشنویسی) به عنوان عنصر اصلی بیان، صورت گرفته است.

کلیدواژه ها: نقاشی معاصر ایران, زنان نقاش معاصر ایران, بیتا وکیلی, کاغذ ابری, ابری سازی, اصل ابر, فرمالیسم