بررسی ارزش تغذیه ای کاه گندم عمل آوری شده با گاز آمونیاک در تغذیه گوساله های پرواری

چکیده مبسوط مقدمه و هدف: عمل آوری محصولات فرعی کشاورزی برای تغذیه دام می تواند عرضه خوراک دام را بدون افزایش سطح تولید فعلی و صرفا با بهبود بهره وری از طریق ارتقای کارایی انرژی و حفظ آن در زنجیره تامین غذا افزایش دهد و همزمان از نگرانی­ های مدیریت پسماند، امنیت غذایی، محدودیت منابع و حفظ محیط زیست بکاهد. در نتیجه این عمل­ آوری، رقابت انسان و دام برای غذا تقلیل یافته و قیمت تمام شده خوراک کاهش می یابد. مواد و روش ها: این آزمایش طی دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، کاه گندم با گاز آمونیاک در سطوح صفر ، ۲، ۲/۵و ۳ درصد ماده خشک و رطوبت با سطوح صفر، ۲۰، ۲۵ و ۳۰ درصد در قالب یک آزمایش فاکتوریل عمل آوری شد و ترکیب شیمیایی و گوارش پذیری نمونه ها تعیین و مورد مقایسه قرارگرفت. در مرحله دوم، به منظور بررسی اثرات استفاده از کاه آمونیاکی در جیره گوساله های پرواری، تعداد ۲۴ راس گوساله پرواری از نژاد سیمنتال با وزن اولیه ۱۵± ۳۵۶ به دو گروه شاهد و آزمایشی تقسیم شدند. در گروه شاهد از کاه معمولی استفاده شد و در گروه آزمایشی کاه آمونیاکی شده با سه درصد گاز آمونیاک و ۳۰ درصد رطوبت، جایگزین کاه معمولی شد و مصرف ماده خشک و افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل خوراک و هزینه افزایش وزن گوساله­ ها طی مدت پنج ماه بررسی و بین دو گروه مورد مقایسه قرار گرفت. یافته ها: آمونیاکی کردن کاه تاثیر معنی داری بر مقدار ماده آلی و خاکستر آن نداشت. درصد پروتئین خام کاه در نتیجه آمونیاکی کردن تا ۲/۷ برابر افزایش یافت و با بیشتر شدن سطح گاز و مقدار رطوبت، مقدار پروتئین خام کاه  افزایش یافت (۰/۰۱>p). آمونیاکی کردن باعث کاهش مقدار الیاف نامحلول در شوینده خنثی(۰/۰۱>p)، افزایش الیاف نامحلول در شوینده اسیدی(۰/۰۱>p)، کاهش مقدار همی سلولز (۰/۰۱>p) و افزایش لیگنین نامحلول در شوینده اسیدی کاه شد (۰/۰۱>p) همچنین گوارش پذیری ماده خشک و ماده آلی کاه بواسطه آمونیاکی کردن بهبود یافت. مصرف ماده خشک روزانه دام ها در کل دوره در گروه آزمایشی افزایش یافت (۰/۰۱>p). افزایش وزن روزانه و میانگین وزن پایان دوره دام ­ها، در گروه آزمایشی در کل دوره به شکل معنی داری بیشتر از گروه شاهد بود (۰/۰۱>p). ضریب تبدیل خوراک در کل دوره به شکل معنی­ داری در دام ­های دریافت­ کننده کاه عمل ­آوری با گاز آمونیاک بهبود یافت (۰/۰۱>p). استفاده از کاه آمونیاکی عمل­ آوری شده با سه درصد گاز آمونیاک و ۳۰ درصد رطوبت باعث کاهش قیمت جیره و هزینه خوراک برای هر کیلوگرم افزایش وزن دام شد.  نتیجه ­گیری: آمونیاکی کردن با استفاده از گازآمونیاک روشی ساده، سریع و موثر برای فرآوری کاه و افزایش ارزش غذایی و گوارش پذیری آن برای دام است و صرفه اقتصادی آن بستگی به دسترسی و قیمت گاز و روش مورد استفاده دارد.

Keywords:

Digestibility , Fattening calves , Unhydrus ammonia , Wheat straw , کاه گندم , گازآمونیاک , گوساله پرواری , گوارش پذیری