محمد حسین یارمحمدیان - دانشیار، مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، مرکز تحقیقات مدیریت و اقتصاد سلامت، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
راحله سموعی - کارشناس ارشد، روانشناسی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
رحیم خدایاری زرنق - دانشجوی دکترای تخصصی، سیاستگذاری سلامت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
علی ایوبیان - کارشناسی ارشد، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران
حسین باقریان محمود آبادی - مربی، مدارک پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران

مقدمه: چابکی به معنای توانایی پاسخ گویی و واکنش سریع و موفقیت آمیز به تغییرات محیطی و عامل مهمی برای اثربخشی بیمارستان است. چابکی یک بیمارستان نشان دهنده ی پاسخ گویی بیمارستان در هنگام مواجهه با تغییرات داخلی و خارجی است و اگر بیمارستان ها به صورت چابک طراحی شوند، توانایی رقابت با سایر بیمارستان ها و ارایه ی خدمات مناسب به بیماران را دارند. این مطالعه، با هدف تعیین و مقایسه ی چابکی سازمانی بیمارستان های دولتی و خصوصی شهر اصفهان در سال ۱۳۸۸ انجام گرفت. روش بررسی: مطالعه ی حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع مقطعی بود که در سال ۱۳۸۸ صورت پذیرفت. جامعه ی پژوهش شامل روسای بخش های اداری و مالی، بخش های درمانی، پاراکلینیک و سرپرستاران بیمارستان های خورشید، چمران، خانواده و سینا بود. با استفاده از فرمول کوکران ۱۳۰ نفر از این چهار بیمارستان به عنوان نمونه های پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه ی چابکی با ۴۲ سوال در مقیاس لیکرت بود. حداکثر امتیاز قابل حصول ۱۶۸ و حداقل صفر بود. روایی آن بر اساس نظر استادان و صاحب نظران تایید و پایایی پرسش نامه نیز به روش Cronbach's alpha ۹۶/۰ محاسبه گردید. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی و استنباطی در نرم افزار ۱۶SPSS مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: میانگین چابکی در بیمارستان های دولتی ۷/۱۰۳ و در بیمارستان های خصوصی ۹/۱۱۳ به دست آمد. بین میانگین چابکی بیمارستان های منتخب شهر اصفهان تفاوت معنی داری وجود داشت (۰۰۰۱/۰ P <)؛ ولی بین میانگین چابکی بیمارستان های دولتی و خصوصی تفاوت معنی داری مشاهده نشد (۰۵/۰ P >). نتیجه گیری: چابکی بیمارستان های مورد مطالعه اعم از خصوصی و دولتی متوسط رو به بالا است. به منظور ارتقای چابکی بیمارستان ها، استفاده از استراتژی ها و راهکارهایی چون استقرار ساختار سازمانی منعطف، برون سپاری تامین و خدمات، توسعه ی حرفه ای کارکنان و آمادگی برای مواجهه با تغییرات محیطی لازم است.

چابکی سازمانی, مدیریت تحول, مدیریت خدمات بهداشتی, بیمارستان ها